Dünya Halleri: 34

Her bültenden sonra e-posta abonelerinden (abartmıyorum) yüzlerce yorum geliyor. En yoğun taleplerden biri bu bültenin video formatında da yayınlanması üzerine. Bu mümkün ve kesinlikle ilgi çekerdi; katılıyorum. Ancak tek başıma yürüttüğüm bir çabada böylesi bir ekstra yük bizzat bültenin sürekliliğini tehlikeye düşürebileceği için uzak duruyorum.

Diğer yandan bültene sponsor olmak isteyen şirketler de gündeme geliyor. Bunu ise tam aksine bültenin sürekliliğini sağlamak adına kesinlikle düşünüyorum.

Her bültenin sonunda paylaştığım Patreon bağlantısı üzerinden bireysel destek sunanları ise her şeyden çok önemsiyorum. Hiçbir mecburiyetleri olmadan bunu yaptıkları için. O küçük kitle adına ayrıca hoşluk var aklımda. Onu da kafamda şekillendirmeye çalışıyorum.

Şimdi esas meselelere gelelim. Bakalım biz önümüze serpilenlerle meşgul olurken dünyada neler olup bitmiş.

İklim krizinin sebep ve sonuçlarını takip eden Climate TRACE girişiminin sözcülerinden eski ABD Başkan Yardımcısı Al Gore, makine öğrenimi tekniğiyle çalışan yapay zeka sistemiyle topladıkları verileri paylaşmaya hazırlandıklarını belirtti. Gore, eldeki verilerin gerçeğin küçük bir kısmını yansıttığını; özellikle petrol şirketlerinin gösterilenin en az iki katı daha çok karbon salımına sebep olduğunu iddia etti.

Elon Musk'ın insan beyni ile bilgisayar arasında iletişim kuracak Neuralink adlı girişimi Klinik Deneyler Direktörü unvanıyla çalışacak adaylar peşine düştü. Bu gelişme, maymun ve domuzlar üstünde denenen ve olumlu sonuçlar veren sistemin insanlar üstünde de denenmeye başlanacağı anlamına geliyor.

Amazon'un Kurucusu Jeff Bezos, ilaç devi GlaxoSmithKline'ın Bilimsel Araştırmalardan Sorumulu Başkan Yardımcısı Hal Barron'ı yatırımcısı olduğu ölümsüzlük üzerine çalışan AltoLabs adlı girişimine transfer etti.

ABD'li hava sanayi şirketi Boeing, Google'ın kurucularından Larry Page'in de yatırımcıları arasında olduğu Wisk Aero adlı girişime 450 milyon dolarlık yatırım yaptı. Şirketin hava taksiciliği için geliştirdiği pilotsuz uçaklar dikey iniş-kalkış yeteneğine sahip.

Geçtiğimiz hafta Microsoft tarafından 68,7 milyar dolara satın alınan oyun şirketi Activision Blizzard şirketinin CEO'su Bobby Kotick, şirket çalışanlarına yönelik cinsel tacizlerinden dolayı yargılanıyor. Satış sözleşmesine göre Kotick birleşmenin ardından görevini bırakacak. Ancak yine sözleşme gereği 390 milyon dolar tazminat alacak.

Avusturya'nın Veri Koruma Kurumu, Max Schrems adlı bir avukatın başvurusuyla Google'ın site ziyaretçi istatistiklerini tutan Analytics hizmetini incelemeye aldı. Mahkemeye taşınan soruşturmanın sonunda Google Analytics hizmetinin Avrupa Birliği'nde hizmet veren sitelerde kullanımının yasadışı olduğu belirtildi.

Instagram ücretli abonelik sistemini ABD'deki küçük bir içerik üretici grubuyla denemeye başladı. Bu sistem sayesinde hesaplara aylık abonelik ücreti karşılığında abone olanlar, sadece kendilerine özel hazırlanan hikaye (story) ve canlı yayın gibi içeriklere erişebilecek. Her içerik üreticisi kendi abonelik bedelini kendisi belirleyecek.

Youtube, ücretli üyelerine özel dizi ve film üreten Youtube Originals hizmetini kapatma kararı aldı. Şirketin açıklamasına göre üretilen içeriklerin en popüler olduğu dönem 1,3 milyar izlenmeye sahne olan 2021'in dördüncü çeyreği olarak kayıtlara geçti. Bu birimin 7 yıldır yöneticiliğini yapan Susanne Daniels görevinden ayrıldığını açıkladı.

Bulaştığı sistemleri kullanılmaz hale getiren ve düzeltmek için 500 bin dolar isteyen Diavol adlı yeni bir fidye virüsünün hızla yayıldığı bildirildi.

Meta (Facebook) bu yılın ortasında faaliyete geçireceği “yapay zeka süperbilgisayarı"nın kendi alanındaki en hızlı ürün olacağını iddia etti. CEO Mark Zuckerberg tarafından yapılan açıklamada sistemin metaverse platformuna özel deneyimler tasarlamak amacıyla kullanılacağı belirtildi.

Google'ın 2024 yılında kullanıma sunmaya hazırlandığı artırılmış gerçeklik (AR) gözlüğüne ait ilk prototiplerin görüntüleri internete sızdı. 300 kişilik bir ekip tarafından büyük bir gizlilikle yürütülen proje Google Lens adlı bir önceki denemeden miras aldığı tecrübelerin üstüne geliştiriliyor.

ABD / Pennsylvania'da hizmet vermeye hazırlanan dünyanın en büyük dikey tarlası ABD'nin en büyük şehirlerinden New York'un sebze ihtiyacını tek başına karşılamayı hedefliyor. Yaklaşık 2,5 dönüm alana yayılan tesis, kapalı alanda güneş ve toprak ihtiyacı olmadan sebze yetiştiriyor. Tesisin önemli ayrıntılarından biri de antibiyotik, hormon ve civa kullanmadan üretim yapan bir balık çiftliği de olması. Bu balıkların dışkısı, sebze üretim bölümünde organik gübre olarak kullanılıyor.

SpaceX'in eski mühendisleri tarafından kurulan ABD / California merkezli Parallel adlı girişim, geliştirdiği konteyner taşıyan otonom tren çözümü için 50 milyon dolar yatırım aldı.

Rusya - Estonya arasındaki savaş ihtimali ve büyük ölçekli yatırım fonlarının satışıyla başlayan zincirleme tepkiler sonucu Bitcoin ve Ether geçtiğimiz Haziran ayından bu yana en düşük seviyesine geriledi. Bitcoin 34 bin dolar, Ether ise 2 bin 201 dolara geriledi. İlgili dönemde 130 milyar dolar tutarında kripto para bozduruldu. Bu gelişmeyi “Bitcoin Resesyonu” olarak adlandıranlar dahi var.

Meta Reality Realms, gerçek arazileri NFT koleksiyonu olarak satan ilk girişim olmak üzere kolları sıvadı. Bu sayede bir arazinin hem fiziki hem de dijital dünyadaki karşılığı blokzincirde kayıtlı olacak şekilde el değiştirebilecek.

Güneydoğu Asya'nın en büyük ekonomisi Endonezya, finans şirketlerinin kripto paralarla işlem yapmasını yasakladı. Bölgede Tayland ve Singapur'un da benzer bir karara hazırlandığı düşünülüyor.

Kripto paraların kullanımı ve madencilik yoluyla üretilmesini engelleyen ülkeler arasına Rusya da katılmaya hazırlanıyor. Ülkenin Merkez Bankası, finansal istikrar ve mali egemenlik alanında tehdit oluşturduğu gerekçesiyle yasaklama kararı taslağını hükümete sundu.

ABD'nin başkenti Washington D.C.‘de toplanan Belediye Başkanları, dar gelirli vatandaşlara kripto para desteği sunma konusunu gündeme taşıdı. Bu alandaki öncü girişimleriyle tanınan Miami Başkanı Francis X. Suarez, ABD dolarına endeksli yeni bir stabil paranın hem gelir hem de yatırım aracı olarak çözüm sunabileceğini savundu.

Diğer yandan ABD Merkez Bankası Yönetim Kurulu, merkezi bir dijital para biriminin olası getiri ve götürülerini tartışmak üzere, askıda kalacağı 120 gün boyunca görüş toplayacağı bir taslak yayınladı.

Financial Times gazetesinde yer alan bir habere göre Meta (Facebook), Instagram ve Facebook üzerinde NFT yaratma ve satma hizmeti verecek.

Youtube CEO'su Susan Wojcicki, yayınladığı bir mektupta içerik sağlayıcılarının ürettiği videoları NFT olarak satabilmelerine olanak sağlayacak bir ekosistem üzerinde çalıştıklarını duyurdu. Şirketin resmi blogunda yayınlanan metinde web3.0 projelerinin Youtube için önemli bir ilham kaynağı olacağının altı çizildi.

25 Aralık 2021'de fırlatılan ve uzaydaki seyrine devam eden James Webb Uzay Teleskobu, Dünya'dan 1,5 milyon kilometre uzaklığa ulaştı. “Derin Uzay” olarak adlandırılan mesafeye varan teleskop, 297 saniye süresince motorlarını çalıştırarak nihai yörüngesi için gerekli düzeltmeleri de başarıyla tamamladı.

Kanada / Montreal Üniversitesi, insan DNA'sı kullanarak dünyanın en küçük antenini geliştirdi. İnsan saçından 20 bin kat ince anten, vücuttaki proteinlerin takibi için kullanılacak. Proteinlerdeki değişimler, değişen renkteki ışımalarla bildiriliyor.

Britanya / Oxford Halk Sağlığı merkezi tarafından 150 bin kişi üstünde 10 yılı aşkın sürede yürütülen bir genetik çalışma, alkol tüketimi ile kanser arasında doğrudan ilişki olduğunu ortaya koydu. Rapora göre alkollü içki tüketimi özellikle sindirim sistemi, boyun ve beyin merkezli kanser türlerinde yüzde 13 ile 31 arasında etkili oluyor.

BMJ tarafından yürütülen bir çalışmada basit bir retina taramasıyla erken ölüm riskinin tespit edilebileceği ortaya çıktı. Öngörünün temelini kronolojik yaş ile göz retinasının biyolojik yaşı arasındaki fark oluşturuyor.

Bu hafta Oksijen gazetesindeki sayfamda iş dünyasının Sanayi Devrimi'nde oluşan şartlarının pandemi koşullarına kadarki serüvenine bakarak “yeni nesil çalışma” denen dönüşümün yapıtaşlarına baktım. Özeti şöyle:

Haftaya Pazar günü saat tam 10:00'da yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋‍♂️