Dünya Halleri: 46

Vakit ayırdığınız bu bültenin içeriğinden ve isminden yola çıkarak ilgilenebileceğinizi düşündüğüm bir gelişme paylaşayım. Fransa'da 1954 yılında yayımlanmaya başlanan aylık “Le Monde diplomatique” gazetesi 68 yıl sonra “müstakil” Türkçe sürümüne de kavuştu (öncesinde bir süre Cumhuriyet gazetesiyle birlikte veriliyordu).

Nisan tarihli ilk sayısını bayi, kitapçı, market ve elbette e-satış noktalarında bulabilirsiniz. Şahsen hoşuma gitti. (48 sayfa / 30TL)

Mercedes'in elektrikli konsept otomobil modeli Vision EQXX, Avrupa kapsamındaki test sürüşünde tek şarjla 1.008 km yaparak “en uzun menzilli araç” unvanını kazandı. Yolculuk sonunda aracın 140 km daha yol alabilecek şarjı bulunuyordu.

2017'de Google'ın CEO'luğunu bıraktıktan sonra küresel sorunlara odaklanan Eric Schmidt, CNBC ile gerçekleştirdiği bir söyleşide küresel iklim krizinin dünyanın en önemli meselesi olduğunun altını çizdi. Kutuplardaki buzulların erimesini telafi etmenin 1 milyon yıl alacağını hatırlatan Schmidt, bu konuda yapay zekanın sanılandan çok daha önemli bir rol oynayacağını savundu.

Veri odaklı hizmetleriyle tanınan Lotame grubunun raporuna göre Apple'ın kullanıcı mahremiyetine yönelik destekleyici yenilikleri teknoloji devlerine yıllık 16 milyar dolar kayıp yaşattı. Kullanıcı verlerini alamaz hale geldiği için zarara giren şirketlerdeki aslan payı 12,8 milyar dolar ile Facebook‘a ait.

Apple Analisti Ming-Chi Kuo, ilk tam ekranlı iPhone'un 2024'te piyasaya sürülebileceğini iddia etti. Bu yeni nesilde ön kamera ekran yüzeyinin altında yer alacak ve böylece ön yüzeyde hiçbir çıkıntı ya da alan kaybı yaşanmayacak.

57 yaşında başarılı bir işadamıyken alkol bağımlılğı sebebiyle her şeyini kaybeden Richard Kostigen, 2017'deki başarısız intihar girişiminin ardından bu çıkmaza girenlere yönelik bir çözüm geliştirmek için kolları sıvadı. Bu amaçla kurduğu “DynamiCare Health” adlı şirket bünyesinde geliştirdiği bir yazılım ve donanım çözümüyle hedefine ulaşmayı başardı. Cep telefonuna bağlanan bir alkolmetre ve mobil uygulamayı temel alan sistem, içki içmediğiniz her gün için 5 dolar nakit ödülü veriyor. Bu basit çözüm sayesinde bağımlılarda mevcut rehabilitasyon tekniklerine kıyasla iki kat başarı sağlanmış.

9 Ocak 2001 tarihinde doğan 21 yaşındaki chihuahua türü TobyKeith, dünyanın en yaşlı köpeği unvanını kazandı.

IBM CEO’su Arvind Krishna, yapay zeka yolculuğunun henüz yüzde 10’unda olduğumuzu ve önümüzdeki 10 yılda özellikle mesleklere yönelik çok daha büyük adımlar atılacağını belirtti. Öte yandan yapay zekanın çalışma mantığını öğrenip etiğini oluşturamazsak bir canavar yaratacağımız konusunda da uyardı.

“A New Era” (Yeni Bir Dönem) başlığıyla Kanada'nın Vancouver şehrinde düzenlenen TED 2022 etkinliğinde konuşan Elon Musk, Twitter'ı satın almak için yaptığı 43 milyar dolarlık teklifin amacının ifade özgürlüğünü sağlamak olduğunu iddia etti.

Spotify aynen Clubhouse benzeri canlı yayın yapmak ve dinlemek için Spotify Live adlı bir hizmeti Apple ve Android platformlarında ayrı bir uygulama olarak kullanıma sundu.

Son bilançosunda 200 bin abone kaybı açıklayan Netflix, reklam kuşağı içerecek daha düşük bedelli abonelik modeli üstünde çalıştığını duyurdu.

Meta (Facebook) tarafından hizmete sunulacak metaverse platformu Meta Horizons'ın NFT bazlı ürün ve hizmet geliştirip satanlardan alacağı komisyonun yüzde 47,5 olacağı ortaya çıktı. Bunun yüzde 30'u donanım platform bedeli, yüzde 17,5'u ise platform komisyonu adı altında tahsil edilecek.

Türkiye’de e-ticaret işlem sayısı yüzde 46 artışla 3,4 milyar adede, işlem hacmi ise yüzde 69 artışla 381,5 milyar TL’ye ulaştı.

ABD / Wisconsin-Madison Üniversitesi'nin Google ile ortaklaşa geliştirdiği yapay zeka destekli CookieEnforcer adlı web tarayıcı eklentisi, ilk defa ziyaret edilen her sitede çıkan çerez (cookie) ekranlarını otomatik olarak geçmeyi mümkün kılıyor. Böylece eklentiye tercihinizi bir defa belirttikten sonra yazılım arka planda size sormadan otomatik onay ya da red mekanizmasını işletiyor.

Covid-19 sürecinde yıldızı parlayan iletişim çözümü Zoom, “Zoom IQ for Sales” adını verdiği yenilikle müşterilerle gerçekleştirilen satış ve pazarlama odaklı toplantıda görüşme kaydını yapay zekayla inceleyerek satış ekiplerine içgörü sunacak.

General Motors, insanlara otomobil kullanmayı öğreten otonom araç patenti için başvuru yaptı. Sistem sürücüye gerçek zamanlı tepkiler vererek sürüşünü değerlendirecek ve yönlendirmeler yapacak.

Avusturya merkezli elektrikli otomotiv girişimi Deus Vayanne, 2 bin 200 beygir gücündeki dünyanın en kuvvetli elektrik otomobilini tanıttı. 0'dan 100 km/s sürate 2 saniyenin altında ulaşan araç 400 km/s hız limitine sahip. Aracın 2025 yılında satışa sunulması hedefleniyor.

ABD / MIT Üniversitesi ve Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvarı (NREL), hiçbir hareketli parça içermeyen ve buhar makinesi kadar verimli yeni bir ısı makinesi geliştirdi. Yapılan deneylerde yeni makine ısıyı enerjiye çevirmede geleneksel buhar makinelerine kıyasla yüzde 40 daha verimli çalıştı. Cihaz, güneş panellerindekinin benzeri yapıda çalışan termo-fotovoltaik (TPV) hücreleri temel alıyor.

Avusturya merkezli Cyclotech şirketi Japon dağıtım şirketi Yamato için fırtınada dahi hizmet verebilen 6 motorlu özel bir taşıma drone'u üretti. CCY-01 adlı 40 km menzilli model tek seferde 30 kg yük taşıyabiliyor.

ABD / Boston merkezli PolyJoule adlı bir girişim iletken polimer tabanlı. basit plastikten mamül yeni bir pil geliştirdi. Yeni nesil piller hem maliyet açısından avantajlı hem de yaygın kullanıma sahip lityum-iyon pillere kıyasla enerjiyi çok daha uzun süre depolayabiliyor.

ABD / Stanford Üniversitesi, şehirlerin doğal gürültü ve titreşimlerini filtreleyerek yer sarsıntılarını daha hassas ve doğru şekilde tespit edebilen yeni bir teknik keşfetti. Bu sayede şu ana kadar cihazların hissedemediği küçük sarsıntılar da raporlamak mümkün hale geliyor. UrbanDenoiser adlı yapay zeka algoritması, şehir hayatına has 80 binden fazla gürültü ve titreşimi sismograf verilerinden ayrıştırabiliyor.

İklim krizinin en büyük çözümlerinden biri, atmosferdeki karbon oranını azaltmak. En büyük sorunlardan biriyse bunu doğası gereği yapan ormanların azalması. Living Carbon adlı bir girişim, genetiği değiştirilmiş tohumlarla ürettiği türler sayesinde çok daha fazla karbon emen ağaçlar üretiyor. Söz konusu ağaç türleri aynı zamanda emsallerine kıyasla yüzde 53 daha hızlı büyüyor.

ABD Deniz Kuvvetleri drone'lara karşı geliştirdiği lazer silahının ilk denemesini başarıyla tamamladı. Çıplak gözle görünmeyen yüksek enerjili ışın, gökyüzündeki drone'un motorunu etkisiz hale getirerek düşürdü.

Araç lastiği üreticisi Good Year, karahindiba bitkisinden doğal kauçuk üretmeyi başardı. Birçok endüstride kullanılan kauçuğun halihazırda yüzde 99'u Asya'daki kauçuk ağaçlarından elde ediliyor. Yeni teknikle çok daha geniş bir coğrafyada ve düşük maliyetle üretim mümkün hale geliyor.

Axie Infinity platformundan çalınan 615 milyon dolarlık kripto para vakasının ardında Kuzey Kore devleti tarafından yönetilen Lazarus hacker ekibinin olduğu öne sürüldü. Çalınan tutarın 86 milyon dolarlık kısmı şimdiden anonim para transferi sağlayan cüzdanlara yönlendirildi.

Piksel kuş görsellerinden oluşan 10 bin parçalık Moonbirds adlı NFT koleksiyonu CryptoSlam verilerine göre 2 gün içinde 281 milyon dolarlık ciroya imza attı. Bu sıradışı başarının ardında koleksiyonun bu alandaki en popüler isimlerin desteği bulunuyor. (Geç de olsa topa girmek isteyenleri şöyle alalım.)

Son dönemde kripto varlıklara yönelik sosyal medya paylaşımlarıyla gündeme gelen ABD’li oyuncu Lindsay Lohan’ın her mesajı için 25-35 bin dolar arası ödeme aldığı ortaya çıktı. Sızdırılan listede benzer pek çok hesaba ödenen bedeller yer alıyor.

Amazon'un CEO'su Andy Jassy, şirketin yakın gelecekte NFT satışları için de hizmet verebileceğini ancak öncelikle bu pazarın belirli bir olgunluğa ulaşmasını bekleyeceklerini bildirdi.

NASA tarafından yapılan açıklamaya göre geçtiğimiz Ekim ayında AEXA Aerospace adlı çözüm ortağının teknolojisi ile kurumun cerrahlarından Dr. Josef Schmid bir hologram olarak Uluslararası Uzay İstasyonu'nda astronotları muayene etmiş. Hologram sureti için Microsoft Hololens Kinect kamerası ve AEXA Aerospace'in özel yazılımını çalıştıran bir PC kullanılmış.

Japonya Uzay Ajansı JAXA, Transformers oyuncaklarını tasarlayan Takara Tomy firmasına BB-8 benzeri bir uzay aracı için ihale verdi. SORA-Q adlı modül, Ay yüzeyine indirildikten sonra şekil değiştirerek bir Ay aracına dönüşecek.

ABD / California Üniversitesi'nin fareler üstünde yürüttüğü bir çalışmada Juul ve türevi e-sigara kullanımının beyin, kalp, ciğer ve kalın bağırsakta iltihaplanmalara yol açtığı ortaya çıktı. Sonuç raporunda bu gruptaki ürünlerin henüz 5 yıllık bir geçmişe sahip olduğu için uzun dönemli etkilerinin tespit edilemediğinin altı çizildi.

ABD / Michigan Üniversitesi, cilt üstünden uygulanan ses dalgalarıyla kanser tümörlerini imha etmeyi başardı.

Dünya Sağlık Örgütü, 2030 yılına dek 15 yaş altındaki kız çocuklarının yüzde 90'ını HPV hastalığına karşı aşılamayı hedefliyor. Bu oran şu an dünya genelindeki kadınlarda yüzde 15 düzeyinde. Bu kapsamda Kenya'da 2 bin 275 kadın üzerinde yürütülen bir deneyde sadece 1 doz mRNA aşısının HPV'ye karşı korunmada yeterli olduğu anlaşıldı. HPV başta rahim ağzı, vajina ve penis olmak üzere bir dizi kanser türüne sebep olan bulaşıcı bir virüs.

ABD / MIT Üniversitesi, özellikle acil felç vakalarında uzman cerrahların bulunmadığı kırsal bölge hastanelerinde kullanılmak üzere uzaktan kumandalı bir cerrahi robotik kol geliştirdi. Sistem sayesinde bir cerrah beyin damarlarındaki pıhtıları uzaktan temizleyebiliyor.

Oksijen gazetesinde bu hafta Türkiye'de 9 Mayıs 2022 olarak belirlenen “ofise dönüş” sürecinin nelere gebe olduğunu yazdım. Sadece beyaz yakalılarda değil; kuryelerden evsahiplerine kadar geniş bir yelpazede etkilerini hissettireceği kesin. Fakat enteresan bir ayrıntı olarak; beyaz yaka dünyasında dahi sanıldığı kadar geniş bir kitleyi kapsamıyor.

Haftaya Pazar günü saat tam 10:00'da yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋‍♂️