Dünya Halleri: 48

Bundan yıllar; on yıllar önce “Ellerinize ve Yalana Dair” adlı şiirinde böyle yazmış Nazım Hikmet Ran.

Her şey değişiyor zannederken hiçbir şey değişmiyor mu yoksa? Ama ne olursa olsun, bu dünyanın öküzün boynuzunda değil; ellerimizin üstünde durduğunu hatırlamak gerek.

Bu bülteni de her dalı yemiş dolu bu dünyaya çevrilmiş bir dürbün gibi düşünmeli. En azından ben o niyetle hazırlıyorum.

(Orhan Veli Kanık)

Brezilya doğumlu Walter Orthmann, gençliğinde bir tekstil firmasında işe girdi. Bu hafta 100 yaşını geride bırakan ve 84 yıldır aynı şirkette çalışmayı sürdüren Orthmann bu alanda Guinness Rekorlar Kitabı'na girmeye hak kazandı.

Yüksek Binalar ve Kentsel Habitat Konseyi'nin paylaştığı verilere göre Türkiye gökdelen sayısıyla Avrupa’da birinci sıraya yükseldi. İstanbul ise Avrupa’da en fazla gökdelene sahip şehir oldu.

ABD / Northwestern Üniversitesi tarafından 600 gönüllüyle yürütülen çalışmada yüzyüze yapılan toplantıların Zoom benzeri çevrimiçi platformdakilere kıyasla “daha verimli ve yaratıcı” geçtiği belirlendi.

Apple'ın 8. nesil akıllı saati Apple Watch'un vücut ısısını da ölçeceği iddia edildi. Normalde 7. nesilde kullanıma sunulması hedeflenen bu özellik, algoritmasının sağlıklı çalışmaması yüzünden ertelenmişti.

Kullanıcılardan gelen taleplere (ve Avrupa Birliği'nin zorlamasına) direnemeyerek “tamir etme hakkı"nı kabul eden Apple, bu kapsamda iPhone 12, iPhone 13 ve iPhone SE cihazlarını tamir etmek ya da parçalarını değiştirmek isteyenler için tamir setini ABD'de kullanıma sundu. 49 dolara kiralanabilen tamir setleri 20 ve 16 kilo ağırlıkta ve 1,2 metre boyunda iki ayrı çantada geliyor.

Avrupa Komisyonu temassız ödeme konusunda rekabet kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla Apple'ı dava etmeye hazırlanıyor. Ön raporda şirketin kurallarını kendi koyduğu platformunda diğer uygulamaların NFC teknolojisine erişimini kısıtladığı, dolayısıyla rakiplerin emsal çözüm sunmasını engellediği iddia ediliyor.

Nijerya hükümeti kurduğu ulusal dijital kimlik veritabanına kayıtlı olmayan 73 milyon SIM kartı hizmet dışı bıraktı. Ülkedeki aktif 198 milyon hattın üçte birinden fazlasına denk gelen sayıda cihazın kullanıcıları bir sabah çalışmayan hizmetle güne uyandı. Ülkede güvenlik gerekçesiyle hizmete giren düzenleme SIM kartlarının vatandaşlık numaralarıyla eşleştirilmesini şart koşuyor.

Amazon, 2022 sonuna doğru yayınlayacağı yazılım güncellemesiyle e-kitap okuyucusu Kindle'da EPUB dosya formatını da destekleyeceğini duyurdu.

Internet Explorer'ı sonlandırma kararı alarak Edge adlı yeni bir tarayıcıya odaklanan Microsoft, uygulamanın yeni sürümünde Cloudflare firmasıyla işbirliğine gitti. Bu kapsamda Edge tarayıcılarda ekstra güvenlik sunacak bir dahili VPN hizmeti sunulacak.

Son dönemde yerli dijital girişimlerine yönelik ağır yaptırımlar uygulayan Çin yönetimi, bu politikanın sektöre verdiği zararı fark ederek kemer gevşetme sinyalleri verdi. Kararın hemen ardından Hong Kong teknoloji endeksi Hang Seng yüzde 4 değer kazandı.

Facebook'un çatı şirketi Meta, yılın ilk 3 ayında 7,5 milyar dolar gelir elde ettiğini açıkladı (PDF). Bu bir yıl önceki aynı döneme kıyasla yüzde 21 düşüşe denk geliyor.

10 yıldır ilk defa abone kaybı yaşayan ve önümüzdeki dönemde 2 milyon abone kaybı daha bekleyen video platformu Netflix, pazarlama bölümünden 25 kişiyi işten çıkardı. Şirketin en büyük rekabet alanı olan içerik yatırımlarında da bütçe kesintisine gideceği iddia ediliyor.

Yılın ilk çeyreğinde 1,2 milyar gelir açıklayarak hedefini tutturan Twitter, 2019-2021 arasında kullanıcı sayısı “yanlış hesapladığını” ve normalden fazla gösterdiğini itiraf etti.

Twitter'ın Elon Musk sahipliğinde yeniden özelleşmesi (ve kişisel taleplerine göre şekil alması) ihtimaline karşı Avrupa Birliği kapsamında “alternatif arayışları” baş gösterdi. AB Veri Koruma Dairesi (EDPS) bu hafta Twitter'ın merkeziyetsiz ve açık kaynaklı alternatifi Mastadon‘da “EU Voice” adlı kendine özel bir kanal kurdu.

Elon Musk ile Twitter Yönetim Kurulu arasındaki satış ön protokolünün ayrıntıları açığa çıktı. Buna göre satış sürecinden çekilen taraf diğerine 1 milyar dolar tazminat ödeyecek. Eğer Musk'tan daha yüksek teklif veren bir alıcı çıkarsa Twitter yeni bir teklif yapması için Musk'a 4 gün ek süre tanıyacak. İlginç bir diğer ayrıntıysa Elon Musk'ın Twitter'ı şahsına değil, kurduğu yeni bir şirket adına satın alacak olması.

Snapchat, sahibinin etrafında dolaşarak fotoğraflarını çeken, avuçiçi büyüklüğünde bir kameralı drone piyasaya sürdü. 230 dolarlık Pixy adlı cihaz çalıştırıldığında 1 dakika boyunca sahibinin etrafında uçup farklı açılardan görüntülerini çekerek Snapchat'te paylaşıyor.

Meta (Facebook) ofis çalışanları için dizüstü bilgisayarın yerine geçebilecek gelişmiş bir sanal gerçeklik (VR) başlığı üzerinde çalıştığı iddia ediliyor. Project Cambria kodlu ürün, artırılmış gerçeklik (AR) gözlükleri gibi takıldığında dış dünyayı da gösterebilme özelliğine sahip olacak.

Dünyada 1,6 milyar sığır yaşıyor ve her biri günde 400 litre metan gazı salgılayarak küresel ısınmaya hatırı sayılır bir katkı yapıyor. Bu durumu değiştirmek adına yürütülen “Sıfır Salımlı Hayvancılık Projesi” kapsamındaki yarışmaya katılan 125 proje arasında birinciliği inekler için giyilebilir bir akıllı cihaz kazandı. Apple'ın eski Baş Tasarımcısı Jony Ive tarafından ödüllendirilen çözüm, ineklerin solurken çıkardığı metan gazını hiçbir kimyasal içermeyen, geri dönüştürülebilir bir organik katalizörle sıfırlayarak CO2 ve su buharına çeviriyor.

500 milyon yıl önce yaşayan ve bugünkü iri yengeçlerin atası sayılan “trilobyte” adlı bir canlının fosilinden alınan ilhamla geliştirilen kamera, 3 santimetreyle 1,7 kilometre arasında kalan her şeyi tek karede keskin bir netlikle kaydederek kendi alanında rekor kırdı.

ABD / UC Santa Barbara Üniversitesi kapsamında faaliyet gösteren Hawkes Lab, 30 metre yüksekliğe zıplayabilen bir düzenek geliştirdi. Bu performans, mevcut bütün teknolojik aygıt ve biyolojik canlıların ötesinde bir değer olarak dikkat çekiyor. Karbon-fiber alaşımlı bir yayı temel alan düzenek 315g ivmelenme kuvvetiyle saniyede 9 metre mesafe kat edebiliyor. Sistemin özellikle yerçekiminin düşük olduğu gezegenler arası seyahatlerde kullanılması planlanıyor. (video)

Japonya / Saga Üniversitesi, kuantum bilişim sistemlerinde kullanılmak üzere elmastan ürettiği iki inç (yaklaşık 5 cm) yüzeyde 1 milyon adet Blu-Ray disk kapasitesinde veri depolamayı başardı.

Orta Afrika Cumhuriyeti, El Salvador'dan sonra Bitcoin'i resmi para birimi olarak kabul eden ikinci ülke oldu. Zengin elmas, uranyum ve altın yataklarına sahip olmasına rağmen 1960'tan bu yana süren iç savaş nedeniyle Orta Afrika Cumhuriyeti dünyanın en fakir ülkelerinden biri. İnternet kullanım oranının yüzde 4 olduğu ülkede kripto paralara erişim ve kullanımın nasıl yaygınlaşacağı büyük bir soru işareti.

Kripto güvenlik şirketi BlockSec, bir grup hacker'ın merkeziyetsiz finans (DeFi) protokolü ZEED üzerinde keşfettiği bir açığı kullanarak 1 milyon dolar haksız gelir elde ettiği ve ilginç bir hamleyle bu tutarın tamamını “imha ettiğini” açıkladı. Olayın ardından protokolün kullandığı YEED adlı kripto para biriminin değeri sıfıra yaklaştı.

NASA'ya bağlı bir astronot grubu SpaceX şirketine ait Dragon kapsülüyle 16 saat süren bir yolculuğun ardından Uluslararası Uzay İstasyonu'na başarıyla ulaştı. İstasyonda 6 ay görev alacak ekip 200'den fazla bilimsel deney gerçekleştirecek.

Kanada hükümeti ceza yasasını kendine tabi astronotların uzayda işleyeceği suçların Kanada topraklarında işlenmiş sayılacağı ve buna göre cezalandırılacakları şekilde güncelledi.

ABD merkezli ilaç şirketi Eli Lilly'nin 3. faz deneylerini tamamladığı tirzepatide adlı ilaç, 72 haftalık kullanımda obezlerin yüzde 22,5 oranında kilo vermesini sağladı. Söz konusu ilaç bağırsaklarda üretilen ve vücudun metabolik dengesini kurarak iştah hissini baskılayan GLP-1 adlı hormonu temel alıyor.

Britanya / Cambridge Üniversitesi'nin 38-73 yaş aralığındaki 500 bin yetişkin ile yürüttüğü bir çalışma sonucunda 7 saat uykunun sağlıklı bir beden için yeterli olduğu ortaya çıktı. Bu süreden daha az ya da daha çok uyku akıl sağlığı ve bilişsel yetenekler için olumsuz etki yapıyor.

ABD / Beth Israel Sağlık Merkezi, burun spreyi olarak kullanılan insülinin ileri yaşlarda ortaya çıkan zihinsel gerilemeyi yavaşlattığını keşfetti. 50 - 85 yaş arası 223 yetişkin üstünde yürütülen çalışma tip 2 diyabeti olsun olmasın; yöntemin etkili olduğunu ortaya koydu.

Bu hafta Oksijen gazetesindeki sayfamda kripto zenginlerinin Latin Amerika'nın fakir ülkelerini bir anlamda “işgal ederek” kendi ütopyalarını gerçeğe dönüştürmek adına kurduğu “otonom bölgelere” değindim. Araçlar ne olursa olsun, kader değişmiyor.

Haftaya Pazar günü saat tam 10:00'da yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋‍♂️