Haftanın Tortusu: 32

2022 hedeflerimi ve planlarımı düşünürken fark ettim ki Ocak ortasına gelmişiz bile.

Gündemi döviz kuru, enflasyon oranı ve siyasetçi beyanlarına, ayları TÜİK ve ENAG raporlarına sıkıştıran gündeme inat; yaşamın aydınlık yüzüne bakmak için huzurunuzdayım.

Sony, geliştirmeye devam ettiği PS VR2 kodlu yeni nesil sanal gerçeklik gözlüğü için ilginç bir patent başvurusu yaptı. Yeni seride gerçek dünyada baktığınız herhangi bir cismi 3 boyutlu olarak tarayıp dijital ortamın içine aynen ekleyebileceksiniz. Kulağınızda “metaverse” diye bir şey çınlıyor olmalı.

Disney ise “sanal dünya simülatörü” başlıklı buluşu için patent başvurusunda bulundu. Patentin özünü Disneyland'ı ziyaret edenlerin göreceği şeyleri kişiselleştirmesi yatıyor. Böylece her ziyaretçi aynı mekanda ayrı tecrübeler yaşayabilecek.

Microsoft'un Kasım 2020'den bu yana üstünde çalıştığı Pluton kod adlı güvenlik çipi ilk olarak Lenovo'nun ThinkPad Z serisi dizüstü bilgisayarlarındaki AMD imzalı Ryzen işlemcilerinde kullanıma sunulacak. Yeni nesil siber güvenlik tehditlerini engelleme iddiasındaki çip şu ana kadar şirketin Xbox One kodlu oyun konsolu ve Azure Sphere cihazlarında hizmet veriyordu.

İsrail / Ben Gurion Üniversitesi'nde yürütülen deneyde bir Japon balığı “araç kullanmayı öğrendi”. 35 x 35 x 28 cm boyutlarında ve balığın hareketlerine göre ilerleyen tekerlekli bir akvaryuma yerleştirilen balık birkaç gün içinde mekanizmayı çözdü ve yem olan doğrultuya doğru akvaryumu sürmeye başladı.

İtalya emniyet ve istihbarat güçleri tarafından 20 yıldır aranan bir mafya lideri, Google Street View hizmeti sayesinde İspanya'da ele geçirildi. Ülkenin en çok arananlar listesinde yer alan 61 yaşındaki Gioacchino Gammino, Madrid yakınlarındaki Galapagar mahallesinde bir manavın önünde Google kameralarına “yakalanmış”.

ABD'deki aşırı sağcı “Boogaloo” hareketinin sempatizanları tarafından gerçekleştirilen planlı silahlı saldırıda hayatını kaybeden federal emniyet memurunun kızkardeşi Angela Underwood Jacobs, Facebook'u (Meta) mahkemeye verdi. Jacobs, şirketin şiddet ve nefret odaklı aşırı uçtaki kişi ve grupların paylaşımlarını bilerek engellemediğini; dolayısıyla yardım ve yataklık yaptığını iddia ediyor.

Eski Amerikan başkanı Donald Trump öncülüğünde geliştirilen Truth Social adlı sosyal ağın 21 Şubat’ta hizmete gireceği açıklandı. Etkin bir sosyal medya kullanıcısı olan Trump’ın geleneksel ağlardaki resmi hesapları yaklaşık 13 aydır askıda tutuluyor.

İş odaklı sosyal ağ LinkedIn, Clubhouse benzeri bir sesli yayın hizmeti sunmaya hazırlanıyor.

Mahremiyet ayarlarını zorlaştırdığı gerekçesiyle Fransa Google’a 150 milyon euro ceza kesti.

IBM sağlık sektörüne özel olarak geliştirdiği Watson AI adlı yapay zeka hizmetini hedeflediği başarıya ulaşamadığını ifade ederek 1 milyar dolar etiketle (bir kere daha) satışa çıkardı.

Çin devletinin resmi kripto para birimi, ülkenin 1 milyardan fazla kullanıcıya sahip mesajlaşma uygulaması WeChat üzerinden kullanıma sunuldu. Ülke yönetiminin 2014 yılından bu yana üstünde çalıştığı dijital yuanın en geniş kullanımı bu yıl ülkede gerçekleştirilecek Kış Olimpiyatları ile olacak.

Bir diğer iletişim uygulaması Signal da kripto para transferini desteklemeye başladı. Kullanıcılar sohbet arayüzünden birbirine MobileCoin yollayabiliyor.

Kosova'da hükümet elektrik altyapısı üstündeki yükü ve oluşturduğu maliyet sebebiyle ülke çapında kripto para madenciliğini yasakladı.

Kazakistan’da akaryakıt fiyatlarındaki artışın bardağı taşırmasıyla başlayan protesto eylemleri sonucu hükümet interneti tamamen kapattı. Bu sebeple başta Bitcoin olmak üzere birçok kripto paranın değerinde büyük düşüş yaşandı.

Bir grup hacker, Ross + Kramer Galleryadlı NFT galerisinin sahibi Todd Kramer’ı dolandırarak 2,2 milyon dolarlık eser çaldı. Hemen satışa çıkaran eserlerin bir kısmı, işlemin gerçekleştiği Opensea platformu yetkililerinin yardımıyla geri alındı.

Samsung 2022'de satışa sunacağı yeni nesil televizyonlarında NFT destekli dijital sanat alımını destekleyecek. Hangi platformun kullanılacağı konusunda henüz bir açıklama yapılmadı.

Hollanda merkezli Ocean Grazer adlı girişim, yenilenebilir enerji çözümlerinin en büyük darboğazlarından “enerji depolama” konusuna getirdiği ilginç çözümle CES 2022'de kendi kulvarındaki “En İyi İnovasyon” ödülünü aldı. Deniz üstü rüzgar türbinlerinin altında konumlanan alçak ve yüksek basınçlı iki tatlısu tankını temel alan sistem fazla enerjiyi tanklar arasında su transferi yaparak depoluyor. Enerjiye ihtiyaç duyulduğunda basınç etkisiyle su diğer tanka dolarken aradaki hidroelektrik türbini bu akıntıyı yeniden enerjiye çeviriyor.

Finlandiya / Helsinki Üniversitesi birçok yiyeceğin yapımında kullanılan yumurta akının hem lezzet hem de besin değeri adına yerini alabilecek ikame bir besini mantardan üretmeyi başardı. Trichoderma reesei adlı mantardan elde edilen pudramsı protein, geleneksel yumurta akına kıyasla yüzde 55-72 oranında daha az karbon salımı yapıyor.

Fransız Oledcomm şirketi, kablosuz veri transferini ışık (foton) üzerinden gerçekleştiren Li-Fi destekli bir Android tablet geliştirdi. Çıplak gözle görülemeyen ışınları kullanan cihaz Şubat ayından itibarın 400 euro bedelle satılacak.

2020 yılındaki CES Fuarı'nda konsept bir otomobil modeli tanıtan Sony, hedefinin bir araç üretmek değil; içinde çalışacak teknolojiler konusunda kendini geliştirmek olduğunu açıklamıştı. Ancak 2 yılın ardından bu yılki CES buluşmasında üretmek üzere tasarladığı ve birçok yenilikçi işlev içeren Vision-S 02 kodlu modelini tanıttı. Tamamen elektrikli ve SUV kategorisindeki araç, tahmin edeceğiniz gibi Sony'nin ses ve görüntü teknolojilerinden sonuna kadar nasipleniyor.

ABD'li traktör üreticisi Deere, dünya genelinde çiftçilerin yaş ortalamasının yükselmesini ve sayılarının azalmasını dikkate alarak geliştirdiği 8R kodlu dünyanın ilk otonom traktörünü yine 2022 CES Fuarı’nda tanıttı. 1999'dan bu yana yarı otonom traktörler üreten markanın yeni modeli 6 kamerasıyla saniyede 2 kare görüntü işleyerek tarlada gece-gündüz hiçbir sürücü ve kontrole ihtiyaç duymadan çalışabiliyor.

Tayland'ın başkenti Bangkok, iklim krizinden en olumsuz etkilenecek kentlerden biri. Şehirde hizmet veren Thammasat Üniversitesi tarafından geliştirilen çatı tarlası ise yaratıcı tasarım ve teknolojiden faydalanarak bu kaderle baş etmeye yönelik projelerden biri. Asya'nın en büyük çatı tarlası olacak yapılaşma, teraslama yapılan pirinç tarlalarından ilham almış. Her türlü iklimde sürdürülebilir tarımı mümkün kılabilmek adına topladığı yağmur suyunu tarlaya yayarak fazlasını süzecek kanallardan, enerji üretecek güneş panellerine kadar kendine has gayet ilginç çözümlere de sahip.

Bir dizi şirketle ortak çalışma yürüten Fransa Ulusal Okyanus Bilimleri Enstitüsü yapay zeka destekli bir balık ağı geliştirdi. 25 farklı türü ayırt edebilen “Game of Trawls” adlı sistem, ağa yakalanan balıkların türüne ve boyutuna göre ağda kalmasını ya da serbest bırakılmasını sağlıyor. Bu yöntemin aşırı ve / veya yanlış tür avlanmasının önüne geçmesi hedefleniyor.

ABD'den NASA, Kanada'dan CSA ve Avrupa'dan ESA'nın ortaklığıyla geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu, 25 Aralık 2021'de başarıyla uzaya fırlatılmıştı. Programın seyrindeki en önemli safhalardan biri de bu hafta başarıyla tamamlandı ve Güneş'e karşı kalkan görevi üstlenecek uçurtma benzeri yüzeyi açılarak faaliyete geçti. Açılış sıfır yerçekimi ortamında, bazıları insan saçı inceliğindeki binlerce farklı parçanın sıfır hatayla ve uyum içinde çalışmasıyla gerçekleşti.

İspanya / Basque Tıp ve Bilim Müzesi Direktörü Anton Erkoreka, Coronavirüs'ün Omicron varyantının tarihin en hızlı yayılan virüsü olarak kayıtlara geçtiğini belirtti. Omicron'un mevcut yayılma hızı 700 yıl önce yaşanan hıyarcıklı (bubonik) veba salgınını da geride bırakmış durumda.

ABD Ordusu'na bağlı Walter Reed Araştırma Enstitüsü'nün bütün coronavirüs varyantlarına karşı koruma sunacak bir evrensel aşı geliştirmek üzere olduğu bildirildi. Aşının mevcut emsallerinden en önemli farkı ferritin proteinlerine odaklanması. 2021 yılının Nisan ayında insanlar üzerinde 1. faz denemesi başarıyla tamamlanan aşının deneme süreci hala devam ediyor.

ABD / Salk Enstitüsü, kandaki glikoz seviyesini dengeleyen insülin hormonuna alternatif bir moleküler metod geliştirdi. Yeni çözüm diyabet hastalığının direnç geliştirerek insülini işlevsizleştirme sorununa FGF1 adını verdiği yeni bir molekülle çözüm buluyor. Fareler üzerindeki deneylerde tek bir doz enjeksiyonuyla 2 günden uzun süre insülin seviyesi normal oranında korunabildi.

Bu hafta Oksijen gazetesindeki sayfamda hayat boyu büyüyen dijital varlıklarımızın ölümden sonraki akıbetine baktım. (Mesela, aniden hayata veda ettiğinizde kripto para cüzdanınız ne olacak?) Elbette tatsız bir konu. Fakat hesabı önceden yapılmazsa sonrasında daha da tatsızlaşıyor.

Bu hafta Habertürk TV'de Fatih Altaylı'nın konuğu olarak Levent Erden ve Agah Aydın ile birlikte son dönemin popüler gündem maddesi “metaverse” hakkında konuştuk. Aklımdaki her şeyi söyleme fırsatı bulamadım. Neyse ki 3 konuklu bir TV programında bunun mümkün olmadığını biliyordum. 4 farklı kafadan 4 farklı yaklaşım. Bence güzel oldu.

Haftaya Pazar günü saat tam 10:00'da yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋‍♂️