Dünya Halleri: 17
27 Eylül - 03 Ekim 2021 tarihleri arasında gözümün önünden geçenler arasından bir seçki.
Dünyadan kesitler
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay yönetiminde gerçekleştirilen son toplantıyla "Dijital Vergi Dairesi"nin ön çalışmaları tamamlandı. Bireysel sosyal medya gelirlerinden yüzde 15 vergi alınmasını da içeren çalışmanın bu hafta TBMM'ye gönderilmesi bekleniyor. (İlginç bir ayrıntı olarak yasa taslağı marangoz, tornacı, çay ocağı işletmecisi, terzi, tamirci, kuaför, tesisatçı gibi basit usulde vergilendirilen esnafları gelir vergisinden ve beyan yükümlülüklerinden muaf tutuyor.)
Jeff Bezos'un uzay odaklı girişimi Blue Origin'in bir sonraki seferinin yolcu listesinde göklere aşina bir isim var: Star Trek dizisinin en popüler karakterlerinden Kaptan Kirk (ya da gerçek ismiyle "William Shatner"). 90 yaşındaki oyuncunun Ekim ayında yapılacak 15 dakikalık uzay seferinde yer alması planlanıyor.
Avrupa Birliği, elektronik atıkla mücadele adına sınırları içinde satılacak bütün telefonların USB-C standardında şarj cihazı kullanmasını talep ediyor. Düzenlemenin amacı AB sınırları içinde oluşan yıllık 11 bin ton e-atıktan ve buna bağlı 350 milyon euro harcamadan kurtulabilmek. (Yeni nesil Android cihazlarda standartlaşan USB-C en çok Apple ve ekosistemini zorlayacaktır.)
Uzaktan çalışmanın altın çağının yaşandığı bu günlerde Google, ABD'nin New York şehrindeki mevcut ofis binasını 2,1 milyar dolara satın aldı. Bu karar, tarihin en pahalı ofis alımı olarak kayıtlara geçti. Şirketin New York bölgesinde toplam 12 bin çalışanı bulunuyor.
Halen tedavülde işlem gören binlerce kripto para var. Batmış olanların sayısı dahi 2 bini geçmiş durumda. Yine de kripto para denince herkesin aklına ilk Bitcoin geliyor. Bütün bu şöhretine rağmen "Satoshi Nakamoto" kod adlı yaratıcısının gerçek kimliği hala bilinmiyor. Son mesajını 10 yıl önce atarak derin bir sessizliğe bürünen Nakamoto'nun bizzat sahip olduğu bitcoinlerin değeri yaklaşık 60 milyar dolar. Bu hafta Macaristanlı bir grup kripto para yatırımcısının Budapeşte'deki bir parka temsili büstünü yerleştirmesi ile yeniden gündeme gelen Nakamoto, dijital tarihin en büyük muammalarından biri olma özelliğini halen koruyor.
Yapay zeka alanından gelişmeler
Britanya, yapay zeka alanında bir süpergüç olma hedefiyle 10 yıllık eylem planı hazırladı. Bu hafta kamuoyuyla paylaşılan yol haritasının temelini kamu, akademi ve özel sektör işbirliğini sağlayacak Ulusal Yapay Zeka ve İnovasyon Merkezi oluşturuyor. Ülkenin patent kanunları da bu kapsamda yeniden düzenlenecek.
Ek Bilgi: Türkiye'nin de Savunma Sanayii Başkanlığı bünyesinde hazırlığını sürdürdüğü bir "Yapay Zeka Platformu" girişimi bulunuyor. Öte yandan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı işbirliğinde hazırlanan Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi başlıklı rapor da geçtiğimiz ay kamuoyuyla paylaşılmıştı.)
ABD / Stanford Üniversitesi, yapay zeka alanındaki 100 yıllık süreci analiz ettiği raporun 2021 sürümünü yayımladı. Risk ve fırsatların detaylı şekilde ele alındığı raporda, insanlığın geleceğini tehdit etmemesi için yapay zeka çalışmalarına yönelik düzenlemelerin acilen hayata geçmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.
Rusya merkezli Yandex, başkent Moskova'da sürücüsüz taksi hizmeti vermeye başlayacağını açıkladı. İlk etapta 170 araçtan oluşacak filo, şirketin YandexGo uygulamasını temel alacak.
Sosyal mecra raporu
Firmanın resmi açıklamasına göre TikTok'un aylık aktif kullanıcı sayısı 1 milyarı geçti. Bu rakama 2018 yılında 55 milyon seviyesindeydi. (video)
Bir süredir kendi imzasını taşıyacak oyunlar üstünde çalıştığı bilinen Netflix, Eden Unearthed adlı VR (sanal gerçeklik) tabanlı, anime türünde bir oyun tanıttı. Yapımda ilginç tasarımlı bir motosiklet üstünde mümkün olduğunca hızlı ilerleyerek puan veren görevleri yerine getirmeniz bekleniyor. Oynayabilmek içinse Facebook'un Oculus Quest gözlüğüne sahip olmanız gerekiyor.
İş odaklı sosyal ağ LinkedIN, ücretli sanal etkinlik düzenleme hizmeti vermeye hazırlanıyor. Site bu kapsamda sadece bilet alım-satımına aracılık etmenin ötesinde, etkinliğin uçtan uca bütün beklentilerine yönelik çözüm sunmayı hedefliyor.
Bu hafta aramıza katılanlar
Donanım cephesindeki yerini her yeni ürünüyle biraz daha sağlamlaştıran Microsoft, Surface Pro X adlı yeni dizüstü bilgisayarını tanıttı. 13 inç ekranlı, 5 MP kameralı, 512 GB'a kadar SSD kapasiteli model 900 dolardan başlayan fiyatla satılacak.
Facebook, 199 dolar etiketli "Portal Go" cihazını piyasaya sürdü. Bir tablet olarak da kullanılabilen "tezgahüstü" ürün, 12 MP çözünürlüğünde bir kameraya ve 14 inçlik ekrana sahip. Tahmin edilebileceği gibi Messenger uygulaması ile iletişim kurmak, telekonferans yapabilmek, video izlemek ve Spotify listenizden şarkı dinlemek gibi medya tüketim odaklı ihtiyaçlarınıza cevap vermeyi amaçlıyor.
Apple, farklı disiplinlerden oluşan geniş katılımlı bir grupla iPhone'un stres seviyesini ölçmesi ve depresyon belirtilerini tespit edebilmesi için çalışıyor. Yöntemi henüz tam açıklanmamakla birlikte sistemin temelinin Biogen şirketinin iki yıldır 20 bin kişiyle yürüttüğü çalışmasını temel aldığı biliniyor.
İnternete sızan görüntülere bakılırsa Samsung ve Huawei'nin modelleriyle gündeme gelen katlanabilir telefon kategorisine iki yeni seçenek de Google imzalı Pixel serisinden gelecek.
Bilim dünyasından gelişmeler
Hindistanlı bilimciler sudaki zehirli metal atıkları yiyen bir bakteri keşfetti. Şebeke sularında böbrek ve karaciğere zarar veren bileşenlerin bu sayede yok edilmesi hedefleniyor. Yöntemin şu ana kadar kullanılan arıtma çözümlerinden çok daha kolay ve düşük maliyetli olduğu bildirildi.
ABD / Northwestern Üniversitesi, hava kirliliğini ve hastalık taşıyan parçacıkları tespit edebilen bir uçan araç geliştirdi. Onu benzerlerinden ayıran özelliği sadece bir kum tanesi büyüklüğünde olması ve pervanesiz uçabilmesi. "Uçan mikroçip" olarak da adlandırılan tasarım "dünyanın en küçük hava aracı" olarak kayıtlara geçti.
ABD / Washington Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı, PET taramasıyla beyindeki "amyloid beta" proteininin seviyesine bakarak Alzheimer hastalığını ilk belirtilerden 20 yıl önce öngörebilen bir algoritma geliştirdi. 4,5 yıllık bu çalışmanın önündeki tek engel -şimdilik- 6 bin dolarlık test maliyeti.
ABD / Concordia Üniversitesi mezunu Hamid Orimi, 3D yazıcı kullanarak yaşayan beyin hücresi üretmeyi başardı. Deneyde oluşturulan nöronların çoğu 2 günden fazla canlı kaldı. Buluşun amacı beyin odaklı klinik deneyler için suni bir ortam sunmayı hedeflemekti. Ancak ileride hasarlı beyin hücrelerinin yenilenmesi için de kullanılma ihtimali var.
ABD / UC Berkeley Üniversitesi, hava içermeyen bir muhafazada eksi 22 derece santigrat seviyesinde soğutarak 3 gün koruduğu (insan) kalp dokusunu yeniden canlandırmayı başardı. Doku ve organ naklinde devrim yaratması beklenen buluşun sırrı, buzlanmayı engelleyerek dondurmayı başarabilmesi.
Kapanış Notları
Bu hafta Oksijen Gazetesi'ndeki sayfamda Çin yönetiminin elektronik finans çözümlerine ve kripto para piyasasına yönelik balyoz etkisindeki düzenlemelerini derledim.
Yazmayı düşündüğüm bir başka konu adına uzun zamandır kaynak tarıyor, malzeme topluyor, akış tasarlıyordum. The Atlantic dergisinde aşağıda paylaştığım yazıya denk gelmemle birlikte hepsi anlamsızlaştı. Başlığından içeriğine kadar kafamdaki hemen her şeyi başkasının kaleminden okurken üzüleyim mi sevineyim mi bilemedim. Okuma tavsiyesi olsun madem. 👍
Facebook is acting like a hostile foreign power; it’s time we treated it that way.
Kuşak araştırmalarıyla tanınan Evrim Kuran'ın "3+3" adlı bir podcast serisi var. O konuğuna 3 soru soruyor, konuğu da ona. Tarafların sorulardan haberi yok. Enteresan, tedirginlik verici ama sahici bir format. Spotify'dan dinleyebilirsiniz (Podcast'ler için üyelik gerekmiyor).
Bu yayından faydalanacağını düşündüğünüz arkadaşlarınız varsa lütfen https://bulten.mserdark.com/ adresini onlarla da paylaşın.
Haftaya Pazar günü saat tam 10:00'da yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋♂️