Dünya Halleri: 21
25 - 31 Ekim 2021 haftasında gözümün önünden geçenler arasından bir seçki.
Haftanın Tortusu: 21
İlk olarak "gündem" sözcüğünün sözlük karşılığına dönüşmeye başlayan Elon Musk'a bakalım.
Musk'ın sahibi olduğu Tesla, yılın son çeyreğinde açıkladığı yüzde 57 oranındaki rekor gelir artışı ve araç kiralama şirketi Hertz'ten aldığı 100 bin araçlık siparişin de etkisiyle bu hafta değeri 1 trilyon doları geçen şirketler arasına girdi. Firmanın 3 yıl önceki değeri 50 milyar dolardı. "Trilyonluk Markalar Kulübü"nün diğer üyeleri Apple, Microsoft, Amazon ve Alphabet (Google).
Yine Elon Musk'ın yüzde 48'ine sahip olduğu uzay odaklı girişim SpaceX, 200 milyar dolara ulaşan değeriyle TikTok'un sahibi ByteDance'ten sonra halka açılmamış en kıymetli ikinci şirket oldu. Yatırım bankası Morgan Stanley'nin öngörüsüne göre şu an 241 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin insanı olan Musk, SpaceX'teki hisseleri sayesinde dünyanın ilk "dolar TRİLYONERİ" olmaya en yakın isim.
ABD'li karşı istihbarat uzmanları, özellikle yapay zeka, kuantum bilişim ve biyoteknoloji gibi yeni nesil stratejik alanlarda Çinli şirketlerle işbirliği yapılmaması ve şirket alımlarına izin verilmemesi konusunda yönetimlerine uyarıda bulundu. Hazırlanan raporda geleceğin süpergücünü bu alanlardaki liderliğin belirleyeceğinin altı çizildi.
Dünyayı Saran Ağ
En çok kullanıcıya sahip sosyal ağ unvanını hala koruyan Facebook, ana hedef olarak belirlediği "metaverse" platformuna dönüşme stratejisi doğrultusunda şirket ismini de değiştirdi. Google da benzer bir hamleyle 2015 yılında çatı şirketinin ismini Alphabet (Alfabe) şeklinde değiştirmişti. Facebook, metaverse sürecinde çalışmak üzere Avrupa'da 10 bin yeni çalışanı bünyesine katmaya hazırlanıyor.
BİLGİ: Metaverse ana hatlarıyla kullanıcıların dijital ikizleri ile temsil edildiği sanal evrenleri temsil ediyor. Sanal gerçeklik (VR) gözlükleriyle anlam kazanan bir yapı. Detaylarını ayrıca başka platformlarda işleyip bu bültende de ayrıca paylaşacağım.
Facebook'un istismarlarını ifşa ederek gündeme gelen eski çalışanlarından Frances Haugen'in en büyük maddi destekçilerinden birinin ünlü e-ticaret sitesi eBay'in Kurucusu Pierre Omidyar olduğu ortaya çıktı. Omidyar blogunda paylaştığı bir açıklamayla teknoloji devlerinin kötü uygulamalarını engelleyen her cesur adımın arkasında olduğunu belirtti.
Ses konusundaki yatırımlarını sürdüren Twitter, sesli grup sohbeti imkanı sunan Sphere adlı uygulamayı satın aldı.
Elektronik ödeme çözümü PayPal, görsel paylaşım ağırlıklı sosyal ağ Pinterest'in tamamını 45 milyar dolar karşılığında satın almaya hazırlanıyor. Gerçekleşip onaylanması durumunda bu PayPal'ın en büyük satın alımı olacak.
Avusturya'da Viyana Turizm Kurulu'na bağlı bir grup "müzenin" TikTok hesapları çıplaklık içeren paylaşımlar yaptıkları gerekçesiyle kapatıldı. Bu kurumlar ise sergiledikleri eserleri sanatseverlerle paylaşmaya devam edebilmek için (daha çok erotik içerik üretenlerin tercih ettiği) OnlyFans hesabı açtı.
ABD'nin 45. dönem Başkanı Donald Trump, sosyal ağlardaki neredeyse bütün hesapları dondurulunca kendi platformunu kuracağını açıklamış ve hatta birkaç başarısız girişimde de bulunmuştu. Bu doğrultuda TMTG (Trump Medya ve Teknoloji Grubu) adıyla kurduğu şirketin açıklamasına göre Trump çok yakında TRUTH (hakikat) adlı yeni bir sosyal medya uygulamasıyla karşımıza çıkacak.
Kripto paralara yönelik hizmetler sunan Bakkt ile anlaşma imzalayan Mastercard, bankaların ve satıcıların farklı ödeme ağları arasında kripto paralarla ödeme kabul etmesini sağlayacak. Aynı anlaşma doğrultusunda bankaların sadakat sistem puanları da kripto paralara dönüştürülebilecek.
Yapay zeka gelişmeleri
BAE'nde bir banka, gerçek bir müşterisinden yapay zeka ile modellediği sahte sesi kullanan hacker'lar tarafından dolandırıldı. Büyük bir şirketin taklit edilen sentetik sesiyle şirketin mevduatının bulunduğu bankayı arayan avcılar 35 milyon dolar tutarındaki parayı yabancı bir hesaba aktararak buharlaştırdı.
NATO, özellikle Çin kaynaklı tehditleri öne sürerek ek bir savunma ve güvenlik stratejisi hazırlayarak yapay zeka çözümlerine yatırım yapma kararı almıştı. Kurum bu hafta ABD ve Avrupa merkezli çalışacak bu inisiyatif için 1,1 milyar dolarlık inovasyon yatırım ve destek fonunu onayladı.
ABD / San Francisco merkezli Credo AI adlı bir girişim, yapay zeka etiği konusunda düzenleyici rol üstlenecek kurumlar adına çözüm geliştiriyor. Uygulamanın temelini yapay zekanın veriyi toplama, anlamlandırma ve yorumlama süreçlerinin denetlenmesi oluşturuyor.
Katolik Hristiyanlığın merkezi kabul edilen Vatikan, alt birimlerinden Kültür Konseyi ve Almanya Elçiliği işbirliğiyle yapay zekanın insanlığa karşı olası tehditlerini ele aldı. Hazırlıklarına 3 yıl önce başlanan sempozyuma dünyanın farklı üniversiteleri ve insan hakları kuruluşlarından temsilciler katıldı.
Teknoloji dünyasının en tartışmalı girişimcisi Peter Thiel, insanların her şeye gücü yeten "yapay genel zeka"dan daha çok takibe odaklı yapay zekadan korkması gerektiğini öne sürdü. Aynı konuda birçok güvenlik kurumuna hizmet veren Palantir adlı bir şirketin de sahibi olan Thiel'a göre takip sistemlerinin gelişimi "totaliter komünist teknoloji" olarak adlandırılacak türden.
ABD / Washington Üniversitesi'nin Allen Institute biriminden bir grup bilimcinin makalesinden doğan "Ask Delphi" isimli yapay zeka algoritması, girilen metinlerin etik değerlendirilmesi yapıyor. Web sitesinden herkesin kullanımına açık sistem gayet isabetli teşhisleriyle dikkat çekiyor.
Bir hastalığa yönelik yeni ilaç geliştirmek ortalama 10 yıl süreye ve 2,8 milyar dolar bütçeye mal oluyor. Üstelik onda dokuzu insan üzerinde gerçekleştirilen ikinci faz denemelerde başarısız olarak eleniyor. Bu tabloyu iyileştirmek adına hizmet veren girişimlerden biri de İsrail / Tel Aviv merkezli Quris. Yapay zeka destekli veritabanında yer alan milyonlarca molekülü karşılaştırarak yeni sentezleme imkanları araştırıyor ve klinik deneylere geçmek için gereken 5 yıllık süreyi 8 ay seviyesine çekiyor.
İcat, keşif ve inovasyonlar
Jeff Bezos'un sahibi olduğu uzay şirketi Blue Origin, ticaret, araştırma ve turizm amaçlı özel bir uzay istasyonunu 2030 yılına kadar hizmete sokacaklarını açıkladı. Alçak yörüngede seyredecek tesis "Orbital Reef" adını taşıyacak.
Lockheed Martin şirketi 2027 yılında Starlab adlı ticari uzay istasyonunu hizmete sokacağını açıkladı. 340 metreküp hacmindeki istasyonun 2030 yılında kullanım ömrü dolacak Uluslararası Uzay İstasyonu'nun boşluğunu doldurması hedefleniyor.
NASA'ya bağlı hizmet veren ve yakında fırlatılacak "James Webb Uzay Teleskobu", kendi türünün gelmiş geçmiş en güçlü örneği olarak adlandırılıyor. Yerini alacağı Hubble adlı teleskoba kıyasla 6 kat daha fazla ışık toplayabilen, 15 kat genişliğinde kameraya sahip. 30 yıl boyunca hizmet verecek gözlem cihazı, yıldızların ve galaksilerin kökenlerini araştıracak.
Japonya'nın yeni Başbakanı Fumio Kishida, yüksek teknoloji ile ekonomik istikrarı sürdürülebilir kılacak projeleri desteklemek adına 100 milyar yen (yaklaşık 8,5 milyar TL) tutarında bir fon oluşturdu. Destekler hükümetin öncelikli gördüğü alanlarda ARGE yapan şirket ve akademik kuruluşlara dağıtılacak.
ABD / Texas A&M Üniversitesi'nden Mekanik Mühendis Cynthia Hipwell, görüntülenen cismin formunu ve dokusunu hissettiren yeni nesil bir dokunmatik ekran teknolojisi üstünde çalışıyor. Böylece örneğin bir e-ticaret sitesinde satın alacağınız kıyafetin kumaşını parmaklarınızı ekranda gezdirerek hissetmeniz mümkün hale gelecek.
Hindistan / Shoolini Üniversitesi'nde yürütülen bir çalışmada "Pseudochlorella pringsheimii" adlı doğal bir yosun kullanarak ağır metal dahil pek çok zararlı bileşen içeren şehir atık suyunun 14 gün içinde sterilize edilmesi sağlandı.
Otomotiv şirketi Tesla, ABD / Teksas'ta sigorta hizmetini hayata geçirdi. CEO Elon Musk'ın tanıttığı yapı, sürücünün kullanım şeklini takip ederek risk hesaplaması yapıyor ve kişiye özel kasko poliçeleri yaratıyor.
Fabrikalarında iPhone, Nintendo, Playstation ve XBOX gibi pek çok elektronik cihazın üretimini yapan Çinli Foxconn şirketi, Tayland'daki tesislerinde Foxtron markasıyla yıllık 50 bin kapasiteli (biri otobüs olmak üzere) 3 farklı elektrikli araç üretecek. Aracın tasarımı Pininfarina imzası taşıyor.
Japonya merkezli elektrikli motosiklet girişimi Icoma, katlandığı zaman çalışma masası kesonuna dönüşen ilginç bir model tanıttı. 600 watt'lık motora sahip araç saatte 40 km hız yapabiliyor.
Sağlık olsun
İspanya'daki Miguel Hernandez Üniversitesi tarafından geliştirilen 4 mm x 1,5 mm yüzeye sahip implant ile gözleri görmeyen bir kadının baktığı noktanın görüntüsü bir kamera aracılığıyla beynine doğrudan iletildi. Daha önceki emsallerine göre çok daha küçük ve düşük enerjiye ihtiyaç duyan parça 6 aylık deneme süreci ardından denekten çıkartıldı. Geliştirilmiş formunun görme engelli kişilere umut olması bekleniyor.
New York Üniversitesi'nden bir grup cerrah, beyin ölümü gerçekleşen bir kadına domuz böbreği naklederek iki gün boyunca gözlemledi. Yaşam desteği kesilen kadının nakledilen böbreğinin bu süre boyunca bütün işlevini eksiksiz yerine getirdiği bildirildi.
Bedenin kendi savunma sistemini güçlendirerek hastalıkları tedavi etme yöntemine imünoterapi deniyor. ABD / MIT Üniversitesi, birçok kanser türünün tedavisinde başarı oranını yükseltecek bir imünoterapi yöntemi keşfetti. Tedavinin temelinde hastadan alınan tümör parçasının farklı oranlarda kemoterapi ilaçlarıyla zayıflatıldıktan sonra yeniden tümörün içine zerk edilmesi yatıyor. Bu hasarlı tümörlerin, imünoterapi ilaçlarıyla desteklendiği (fareler üstündeki) deneylerde kanser vakaları yüzde 40 oranında tamamen tedavi edildi.
Kapanış Notları
Bu hafta Oksijen gazetesindeki sayfamda dünyada yaşayan herkese karşılıksız ve eşit miktarda kripto para hediye eden Worldcoin adlı çok ilginç bir girişimin ayrıntılarını yazdım. İlginizi çekeceğine eminim.
Bülten çok uzadı, yoksa daha anlatacaklarım vardı. 😀
Bu bültenden faydalanacağını düşündüğünüz arkadaşlarınız varsa lütfen https://bulten.mserdark.com/ adresini onlarla da paylaşın.
Haftaya Pazar, saat 10:00'da yeniden görüşmek üzere. 🙋♂️