Dünya Halleri: 36
07 - 13 Şubat 2022 tarihleri arasında gözümün önünden geçenler arasından bir seçki.
Dünya Halleri: 36
İklim krizi sebebiyle değişen mevsim normalleri, Pekin'de gerçekleştirilecek 2022 Kış Olimpiyatları'nı tarihin ilk "sahte kar ile gerçekleştirilen kış olimpiyatı" olarak kayda geçirecek. Çin yönetimi gereken karı oluşturmak için 130 kar yapıcı ile 185 milyon litre su tüketecek. Ayrıca 300 kar yapıcı tabanca 1,2 milyon metreküp su ile karı destekleyecek. Dolayısıyla Pekin Kış Olimpiyatları, hem enerji hem de su tüketimi adına çevreye en maliyetli olimpiyatlardan biri olacak.
Amazon'un Kurucusu Jeff Bezos'un Hollanda'da inşa ettirdiği 500 milyon dolar bedelli "Amazon Unbound." adlı yeni yatı şehrin silüetinin değişmesine de yol açacak. Tersaneden çıkış güzergahındaki 100 yıllık bir köprüden geçemeyecek büyüklükte olduğu için 127 metrelik yatın denize kavuşması sırasında bu köprü sökülüp yeniden takılacak. Maliyetin yatı inşa eden Oceanco (bir başka deyişle bizzat Jeff Bezos) tarafından karşılanacağı belirtildi.
Taşınabilir bilgisayarlar listesinde yeni bir kategori daha açılıyor. Craob X adlı model sadece 7 mm kalınlık ve 860 gram ağırlığıyla en ince ve en hafif seçenek olarak satışa sunulacak. Cihazın en sıradışı özelliği ise güç adaptörü ve USB de dahil olmak üzere hiçbir bağlantı yuvasına (port) sahip olmaması ve sadece kablosuz teknolojileri kullanması. Intel Core i7 işlemci, Iris Xe grafik işlemcisi, 4K çözünürlüklü UHD+ ekran ve 2TB SSD gibi özellikleri de cabası.
Microsoft'un oyun şirketi Activision'ı 68,7 milyar dolara satın almasının ardından kızışan rekabette sıra oyun dünyasının dev markası Sony'ye geldi. Firma yaptığı açıklamada 3,6 milyar dolara oyun yayıncısı (ve Microsoft'un oyun konsolu xbox'ın ilk oyunu Halo'nun yaratıcısı) Bungie'yi satın aldıklarını duyurdu. Sony Interactive Entertainment biriminin CEO'su Jim Ryan, sene içinde başka alımlar yapacaklarının da ipucunu verdi.
Oyun dünyasından ilginç bir diğer gelişme ise The New York Times gazetesinin son dönemin en popüler oyunu Wordle'ı açıklanmayan bir bedelle satın alması oldu. Gazete yaptığı açıklamada oyunun ücretsiz olmaya devam edeceğini belirtti.
Elon Musk'ın beyin arayüzü şirketi Neuralink, maymunlar üstündeki deneylerin ardından insanlar üzerinde deneylere başlayacağını açıklamıştı. Fortune dergisine konuşan 6 eski çalışanının itiraflarına göre sistem istendiği gibi çalışmıyor. Açıklamaların en dikkat çekici kısmı, Musk'ın hırsından ve hışmından korkulduğu için çalışanların süreci olması gerektiği gibi yürütememesi.
Dünyayı Saran Ağ
Google'ın çatı şirketi Alphabet, 2021 yılında kendi rekorunu da kırarak cirosunu yüzde 41 artışla 258 milyar dolar seviyesine taşıdı. Son çeyrek gelirleriyse yüzde 36 artışla 20,64 milyar dolar oldu.
Podcast yayıncısı Joe Rogan'ın aşı karşıtı yayınları yüzünden eleştiri oklarının hedefi olan ve aleyhinde büyük bir kampanya başlatılan Spotify, Rogan'a ait 70 bölümü arşivden sildi. İlginç bir ayrıntı olarak Covid-19 karşıtı bölümlere dokunmadı.
"140 karakter" standardının sorumlusu Twitter, 2017'de bu sınırı 280 karaktere çıkarmıştı. Şirket yetkililerinin de doğruladığı gelişmelere göre yakında "Twitter Articles" (Twitter Makaleler) başlıklı bir hizmetle karakter sınırı olmadan uzun mesajların paylaşımına da izin verecek. Şirketin küçük bir grupta denediği diğer yeniliğiyse paylaşımlara gelen yanıtları "beğenmeme" üzerine.
2011 yılında kurulan Snapchat, ilk defa kar açıkladı. Şirketin bilançosuna göre 2021'in 4. çeyreğinde 13 milyon yeni kullanıcı kazandı ve gelirini yıl toplamında yüzde 64 yükselterek 1,3 milyar dolara taşıdı.
Kurulduğu günden bu yana ilk defa son çeyrekte günlük kullanıcı sayısının azaldığını ve reklam gelirlerinin düşebileceğini açıklayan Facebook'un hisse değeri yüzde 20 (yaklaşık 251 milyar dolar) değer kaybetti.
Meta, bir yandan da Avrupa Birliği ile sancılı bir süreç yaşıyor. AB, kendi ülkelerindeki üyelerinin verilerinin ABD sunucularına aktarılmasını istemiyor. Sızan haberlere göre Meta, buna mecbur kalırsa AB ülkelerinde Facebook ve Instagram hizmetini sonlandırmayı düşünüyor.
Meta (Facebook), kullanıcının gözlerini takip ederek metaverse avatarına aynen yansıtan mekanik bir gözbebeği için patent başvurusu yaptı. Sistemin şirketin üstünde çalıştığı "Project Cambria" kodlu yeni nesil VR başlığında yer alması bekleniyor.
Facebook'un metaverse'e yönelik bir diğer yeniliğiyse Instagram'a gelen 3 boyutlu avatar desteği oldu. ABD, Kanada ve Meksikalı kullanıcılar ile başlayan deneme safhasında üyeler kendilerini bir VR karakteri olarak tanımlayabilecek. Uygulama çok yakında Messenger ve Facebook'ta da etkinleşecek.
Konaklama hizmeti Airbnb, kullandığı yapay zeka algoritması sayesinde coronavirüs tedbirleri kapsamında parti yapmak için kiralık ev arayışındaki 49 bin kişi engellediğini açıkladı. Sistemin temelini kullanıcının profili ve kiralanmak istenen aralığın bölge adına özel gün olup olmaması oluşturuyor.
Keşif, İcat ve İnovasyonlar
Alphabet'in iştiraklerinden DeepMind, AlphaCode adlı yapay zeka destekli yazılım botunun ortalama insan yazılımcılar kadar iyi program yazabildiğini açıkladı. Sitesinde insanlarla yarışmak üzere 10 farklı yarışmaya tabi tutulan ve 4 binden fazla yazılımcı tarafından meydan okunan bot, insan yazılımcıların yüzde 54'ünden daha iyi performans gösterdi.
ABD / MIT Üniversitesi'nden bir grup mühendis, plastik kadar hafif, çelik kadar kuvvetli ve son derece ince bir madde geliştirdi. Elektronikten otomotive birçok potansiyel kullanım alanına sahip 2DPA-1 adı verilen maddenin üretim tekniği de yüksek miktarlar için kolayca ölçeklenebilir özelliğe sahip.
ABD kökenli havacılık şirketi Otto Aviation, Celera 500L kodlu ilginç ve yenilikçi bir uçak konsepti tanıttı. 12 silindirli geleneksel bir dizel motorla çalışan 6 yolcu kapasiteli ve pervaneli uçak, saate 740 km hıza ulaşabiliyor. En önemli ayrıntısıysa saate yalnızda 328 dolar işletim maliyetine sahip olması (geleneksel uçaklarda bu tutar ortalama 2 bin 100 dolar civarında).
Samsung'un tanıttığı yeni kredi kartı, ödeme ve kimlik amaçlı kullanılan bütün kartlarınızı tek bir noktada topluyor. Biyometrik güvenlik adına bir parmakizi okuyucu barındıran kart, programlanabilir çipiyle istediğiniz an, istediğiniz kartın bilgilerini POS cihazına aktarabiliyor.
ABD / Delaware Üniversitesi, havadaki karbondioksidi yüzde 99 oranında yakalayabilen bir teknik geliştirdi. Hidrojen temelli çözüm sayesinde 5x5 cm ölçüsündeki bir yüzeyle dakikada 2 litre CO2 süzülebiliyor.
Kripto Gündemi
Farklı blokzincirler arasında dijital varlık aktarımı yapma hizmeti sunan Wormhole protokolündeki büyük bir güvenlik açığını kullanan hacker'lar 120 bin wETH (yaklaşık 323 milyon dolar) tutarında Ether çaldı. Wormhole takımı paranın iadesi için 10 milyon dolar fidye ödemeye hazır olduklarını belirtti.
Web tarayıcıları arasında yenilikçi hizmetleriyle tanınan Opera, “Kripto Tarayıcısı Projesi” kapsamında web3 standartlarına uyumlu ilk tarayıcının beta sürümünü yayınladı. Windows, Mac ve Android platformlarıyla uyumlu yeni yazılım merkeziyetsiz yazılımlar, blokzincir tabanlı uygulama ve oyunlar ve metaverse platformlarıyla entegre çalışabiliyor.
Ülke çapındaki bütün kripto para borsalarını ve yatırımlarını yasaklayan Çin, blokzincir uygulamaları konusunda bir devlet desteği programını açıkladı. Aralarında kamu kuruluşları, bankalar, hastaneler ve otomotiv şirketleri gibi 164 başlıktaki kuruluşlar bu alanda çalışmalar yürütebilecek.
Hindistan, NFT ve kripto yatırımlardan yüzde 30 vergi alınmasını öngören bir yasa tasarısı hazırladı. Ülke önümüzdeki sene kendi dijital parasını da hizmete sunmayı hedefliyor.
Göklerden Gelen Haberler
Tom Cruise'un başını çektiği bir yapımcı grubu, dünyanın uzayda çekilen ilk filmine imza atmak üzere SpaceX ve NASA ile görüşüyor. Uluslararası Uzay İstasyonu'nda çekilmesi ve Aralık 2024'te gösterime girmesi hedeflenen 200 milyon dolar bütçeli film hedefine ulaşırsa Tom Cruise "uzaydaki ilk oyuncu" olarak tarihe geçmiş olacak.
Sağlık Olsun
Britanya / College London Üniversitesi, "manyetik hipotermi" tekniğini kullanarak geliştirdiği bir çözümde manyetik tohumlar ile tümörleri yok etme konusunda umut veren sonuçlara ulaştı. Çözümün özellikle ulaşımı zor noktalardaki kanserlerin tedavisinde rol oynaması hedefleniyor. 2 mm çapındaki metal tohumlar dokuya yerleştirildikten sonra MRI'dan alınan koordinatlar doğrultusunda 0,3 mm hassasiyetle hedefe yönlendiriliyor ve ısı yayarak tümörü öldürüyor.
ABD / MIT Üniversitesi, mRNA aşılarının ağız yoluyla da alınabilmesini sağlayan yenilikçi bir kapsül geliştirdi. Mikroiğnelerle donanmış kapsül, herhangi bir hap gibi yutuluyor, ardından midenin duvarına yapışarak aşı bileşiğini enjekte ediyor ve sindirim sistemine hiçbir zarar vermeden dışkı yoluyla vücuttan atılıyor.
Sinapur'da bir grup araştırmacı PCR testiyle eşit tutarlılıkta ve nefesten Covid-19 testi yapabilen bir cihaz geliştirdi. Son 2 yılda hastalığa yönelik araştırmalardan ilham alan teknik sonucu 5 dakika içinde veriyor. En büyük farkıysa virüsün kendisi yerine onun sebep olduğu organik bileşen ve molekül örüntülerini tespit etmek. Cihaz bir cep telefonu aksesuarı olarak dahi kullanılabilecek basitlikte.
Fransa / Lille Üniversitesi, İspanyol ve Türk akademisyenler ile yürüttüğü bir çalışmada yanak içine yerleştirilecek özel bir bantın insülin iğnelerinin yerini alabileceğini ortaya çıkardı. İnsülin bantları 20 dakika içinde ihtiyaç duyulan bütün dozun vücut tarafından emilmesini sağlıyor.
Almanya / Freiburg Üniversitesi, tamamen doğal proteinleri kullanarak yapay kas dokusu üretti. Buluşun insan ve hayvanlar için protez ve implantların yanısıra yeni nesil robotların üretiminde de çığır açması bekleniyor. Geliştirilen yapay kas dokusu istenen amaca göre programlanabiliyor.
Çinli bilimciler ceninleri ana rahmindeki ortamı sağlayan yapay zeka destekli bir "yapay rahim" üretti. Şu an hayvan embriyoları üstünde denenen sistem yasalar izin vermediği için insan ceninleri üzerinde denenemiyor. Sistem başarılı olursa laboratuvar ortamında "insan üretimi" için bir adım daha atılmış olacak.
Kapanış Notları
Bu hafta Oksijen gazetesinde dijital nimetlerden en az nasiplenen "siyaset ve demokrasi" kavramlarına değindim. Ayrıca hafta içi Türkiye'den iki mağdur yaratan NFT yolsuzluklarına baktım.
Son hatırlatmalar
(Eğer abone değilseniz ve) Bu özetleri her Pazar saat 10:00'da bir e-posta bildirimi eşliğinde almak isterseniz sayfadaki forma e-posta adresinizi yazmanız yeterli.
Destek olmak isteyenler için bir Patreon sayfamız, arşiv taraması yapacaklar içinse basit fakat işe yarar bir arama motorumuz olduğunu da hatırlatmış olayım.
Bu bültenden faydalanacağını düşündüğünüz arkadaşlarınız varsa lütfen https://bulten.mserdark.com/ adresini onlarla da paylaşın.
Haftaya Pazar günü saat tam 10:00'da yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋♂️