Dünya Halleri: 47

25 Nisan - 1 Mayıs 2022 tarihleri arasında gözümün önünden geçenler arasından bir seçki.

Dünya Halleri: 47

Yapımına 1998'de CERN laboratuvarı öncülüğünde başlanan ve dünyanın çeşitli ülkelerinden 10 bin bilimci ve yüzlerce üniversitenin katkılarıyla 2008'de tamamlanan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, 3 yıllık aranın ardından yeniden faaliyete geçti. Yenilenen yapının 50 kat daha fazla çarpışmayı mümkün kılması bekleniyor.

Evrenin sırrını yeraltındaki 27 kilometrelik bir tünelin içinde bulma ihtimali, düşünmek isteyene çok bereketli bir kaynak.

IBM Research'ün araştırmasına göre Britanya, Almanya ve İspanya yapay zeka alanında çalışacak tecrübeli uzman sıkıntısı yaşıyor. Aranan özelliklerde teknik becerilerden sonra gelen ilk beklenti yüzde 37 ile "problem çözme". Tanıdık gelmiş olmalı.

3,35 metre uzunluğuyla şimdiye dek gözlemlenen en büyük mürekkep balığı olarak kayıtlara geçen deniz canlısı Japonya kıyısında gözlemlendi. Geçici bir süre akvaryuma alınan mürekkep balığı, yeniden doğal ortamına bırakıldı.

Google'ın uzun süredir üstünde çalıştığı yeni nesil akıllı saatine yönelik ilk görüntüler (saatin prototipi bir restoranda unutulunca) internete sızdı. Fotoğraflara yansıyan ve Pixel Watch adını taşıyacak saat yuvarlak kadranlı ve tamamen camdan ibaret, çerçevesiz bir tasarıma sahip.

Avrupa Birliği'nin tüketici koruma ayağı IMCO, üye ülkelerde satılacak bütün mobil cihazların C tipi (Type-C) USB yuvasına sahip olma zorunluluğunu 2'ye karşı 43 oyla kabul etti. Söz. konusu düzenleme cihazların kutusunda şarj cihazı olup olmadığının net olarak belirtilmesini de şart koşuyor. Birliğin üstünde anlaştığı Dijital Hizmetleri Yasası (DSA) kapsamındaki bir diğer yaptırım ise Google ve Meta (Facebook) gibi şirketlerin yapay zeka algoritmalarının çalışma prensiplerini AB'nin ilgili kurumuna açma zorunluluğu getiriyor.

Rusya aralarında ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Facebook'un Kurucusu Mark Zuckerberg'in de bulunduğu 27 ABD vatandaşının ülkeye girişini süresiz olarak yasakladığını açıkladı. Rus yönetimi öncesinde ABD Başkanı Joe Biden ve 398 Kongre üyesi için de aynı kararı almıştı.

İnsansı (hümanoid) robotların en meşhuru Honda ASIMO, 20 yıllık hizmetinin ardından emekliye ayrılıyor. 2018'de üzerindeki çalışmaların sonlandırıldığı robot vaktinde Türkiye'yi de ziyaret ederek dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile sahne almıştı.

Dünya Bankası Başkanı David Malpass, Rusya - Ukrayna savaşının devam etmesi durumunda gıda krizinin "felaket" boyutunda yaşanacağı konusunda uyarı yaptı. Kurumun hesapları gıda fiyatlarında ortalama yüzde 37'lik artış olacağı yönünde.

Dünyayı Saran Ağ

Twitter Yönetim Kurulu, Elon Musk'ın şirketin tamamını satın almak üzere yaptığı 44 milyar dolarlık teklifi kabul ettiklerini açıkladı. Sürecin onaylanması durumunda Musk Twitter'ı borsadan çekerek yeniden özel bir şirket haline dönüştürmeyi hedefliyor.

Twitter, dijital ödeme platformu Stripe'ın geliştirdiği çözümle kripto para desteği sunmaya hazırlanıyor. Kısıtlı bir kullanıcı grubuyla denenecek altyapı, Polygon ağındaki dijital cüzdanlarla ethereum blokzinciri üstünden ödeme ve tahsilat yapma imkanı sunacak.

SpaceX şirketine bağlı olarak uydu tabanlı internet erişim hizmeti veren Starlink şirketinin ilk havayolu müşterisi JSX oldu. Anlaşma doğrultusunda şirketin bütün yolcuları uçuş boyunca Starlink'in yüksek hızlı internet erişiminden faydalanabilecek.

İnternet tabanlı mezenformasyonu takip eden NewsGuard'ın raporuna göre sosyal medya kullanıcılarının Rusya-Ukrayna savaşıyla ilgili yanlış bir haber tavsiyesine maruz kalması 40 dakikayı bulmuyor. Sahte bilgiler konusundaki liderlik açık arayla TikTok'ta.

Eski ABD Başkanı Barack Obama, Stanford Üniversitesi'ndeki konuşmasında teknolojinin demokrasiyi tanımlar hale geldiğine dikkat çekerek, çevrimiçi dezenformasyonla mücadele için en etkin yolun yasal düzenlemeler olacağını belirtti.

Afganistan'da Taliban yönetimi gençleri kötü etkilediği gerekçesiyle PUBG oyununu ve TikTok'u yasakladı. Sırada “ahlaksız yayınlar” yapan TV kanallarının olduğu duyuruldu.

Sensor Tower verilerine göre 2022'nin ilk 3 ayında dünyanın en çok indirilen mobil uygulaması TikTok oldu (PDF).

Benim için en şaşırtıcı ayrıntı Facebook'un "hala" üçüncü olabilmesi.

CNN'in 300 milyon dolar bütçeyle geliştirerek 2 hafta önce hizmete sunduğu dijital yayın platformu CNN+, günlük kullanıcı sayısı 10 binin altında kalınca kapanma kararı aldı. Kanalın çatı şirketi Warner Bros. Discovery CEO'su David Zaslav, platformun içeriğini zenginleştirerek yakında yeniden yayına geçeceğini belirtti.

Keşif, İcat ve İnovasyonlar

"Harici iskelet" şeklinde kullanmayı tercih ettiğim "exoskeleton" adlı bir teknoloji var. Bedenin tamamını ya da belirli bir kısmına destek olan (ve genellikle elektrik + hidrolik temelli) protezleri tanımlıyor. Daha çok felçli hastalarda ve ağır yük ile çalışan işçilerde kullanılan; henüz ilkel çağında bir çözüm. Bu alanda çalışan Japonya merkezli Skeletonics şirketi bilim-kurgu filmlerinden ilhamla işi bir adım öteye taşıdı. Instagram'da paylaşılan çözüm çok az bir güç ile atılan yumrukları hidrolik gücüyle "boğa deviren" seviyeye çıkarıyor. Aşağıdaki videoda bir benzerini seyredenler pek eğleniyor fakat (her teknolojide yaptığım gibi askeri amaçla kullanımını düşününce) bana fazlasıyla ürpertici geldi.

Almanya merkezli havacılık şirketi H2FLY, 4 kişilik HY4 modeli hidrojen motorlu yolcu uçağıyla 7 bin feet (2 bin 134 metre) yüksekliğe çıkarak bu alandaki rekoru ele geçirdi.

Pervanenin iki tarafındaki simetrik kabin formu hoşuma gitti.

ABD'li HyPoint şirketi, hidrojen tabanlı hava araçları için yenilikçi bir yakıt deposu tasarladı. Yüzde 75 daha etkin depolama sağlayan hazne sayesinde (fosil) jet yakıtlarıyla aynı miktar hidrojen kullanarak; karbon salımına da sebep olmadan 4 kat daha uzun menzil mümkün hale gelebilecek.

ABD Deniz Kuvvetleri'ne bağlı araştırma laboratuvarında geliştirilen bir düzenek, mikrodalga yöntemiyle 1 km ötedeki hedefine kablosuz olarak 1,6 kW gücünde elektrik iletmeyi başardı. Sistem, cephedeki askerlerin enerji ihtiyacını karşılamak için geliştiriliyor.

Adım adım Nicola Tesla'nın dünyasına doğru gidiyoruz.

Avustralyalı bir grup bilimci bir Tesla otomobille sadece güneş enerjisi kullanarak 15 bin kilometrelik parkuru tamamladı. Aracın şarjı ihtiyaç duyulduğunda ekip tarafından üretilen ve 45 kg ağırlığa sahip 18 metre uzunluğundaki 18 adet elastik (katlanabilir) panellerle gerçekleştirildi.

"Kendi kendine yeten" kara araçları sandığımız kadar uzak bir hayal olmayabilir.

Tesla'nın Cyber Rodeo etkinliğinde konuşan CEO Elon Musk, 2024 yılında piyasaya sürmeyi hedefledikleri sürücüsüz taksi aracına yönelik ayrıntılar paylaştı. Şu ana kadarki en düşük maliyetli taşıma hizmeti olmayı amaçlayan projenin şirketin Teksas fabrikasında üretilmesi planlanıyor.

Kripto Gündemi

Gündeme ilk olarak 2019 yılında gelen Türk lirasına endeksli stabil kripto para girişimi BiLira, 2,5 milyon dolar yatırım aldığını açıkladı. Sinan Koç tarafından kurulan şirketin toplam değeri böylece 125 milyon dolara ulaştı.

Nexo hizmetiyle işbirliğine giden Mastercard, kripto tabanlı ödemeyi mümkün kılan bir kart kullanıma sundu. Başlangıçta birkaç Avrupa ülkesinde gereçli olacak hizmet, dijital varlıkları satmaya gerek kalmadan ödeme yapmayı mümkün kılan ilk kartlı çözüm oldu. (Fikir edinmek için tanıtım videosunu izleyebilirsiniz.)

Göklerden Gelen Haberler

Rusya - Ukrayna savaşı sebebiyle ilişkilerin gerilmesi, NASA'nın önümüzdeki dönemde SpaceX'in roketiyle Uluslararası Uzay İstasyonu'nda gerçekleştireceği görevleri de bilinmezliğe sürükledi. Rusya'nın da paydaşı olduğu projeye yollanacak ekip içinde Rus kozmonotların olup olmayacağı konusu Haziran ayında netliğe kavuşacak.

Sağlık Olsun

ABD / Terasaki Enstitüsü elektrik akımıyla bakterileri öldürerek yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlayan ePatch adlı bir bandaj geliştirdi. Kalsiyum ile desteklenen yosundan mamul hidrojel ile kaplı gümüş nano kablolar içeren yara bandının fareler üzerindeki testinde normalde 20 günde iyileşen yaralar 7 günde kapandı.

ABD'de yürütülen bir araştırmda kan inceltme özelliği sebebiyle kalp krizi ve felce karşı koruması için günlük Aspirin kullanımının 60 yaş üstü için faydadan çok zarar verdiği anlaşıldı.

Kapanış Notları

Bu hafta Oksijen gazetesindeki sayfamda hakkında pek çok şey okumuş, dinlemiş (ve düşünmüş) olduğunuzu düşündüğünüm Elon Musk - Twitter süreciyle ilgili kilometre taşlarını ve kişisel fikir ve öngörülerimi derledim.

Olası gerekçelere ve muhtemel sonuçlara yönelik bir zihin jimnastiği.

Son hatırlatmalar

• (Eğer abone değilseniz ve) Bu özetleri her Pazar saat 10:00'da bir e-posta bildirimi eşliğinde almak isterseniz sayfadaki forma e-posta adresinizi yazmanız yeterli.

• Destek olmak isteyenler için bir Patreon sayfası, arşiv taraması yapacaklar içinse basit fakat işe yarar bir arama motorumu olduğunu da hatırlatmış olayım.

• Bu bültenden faydalanacağını düşündüğünüz arkadaşlarınız varsa lütfen https://bulten.mserdark.com/ adresini onlarla da paylaşın.

Haftaya Pazar günü saat tam 10:00'da yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋‍♂️