Yurtdışında olmam sebebiyle son iki bültenin gönderim zamanı kaydı, kusura bakmayın. Buradaki haberleri kopyalayıp aynen kullanan diğer birkaç bültenin yayınları da dolayısıyla aksamış oldu. Onlardan da ayrıca özür diliyorum.

Kullandığım bu yeni altyapıda daha beter bir sorun var: bazı abonelere e-posta hiç ulaşmıyor!

Hafta boyu birçoğuyla yazışıp durduk. Fakat onlara da bahsettiğim gibi bu konuda benim yapabileceğim bir şey ne yazık ki yok. Sizin yapabilecekleriniz ise sırasıyla şöyle:

Eğer abone olmanıza rağmen mesajları alamıyorsanız lütfen önce spam / istenmeyen klasörünü kontrol edin. Bülten oradaysa düştüyse “spam / istenmeyen değil” şekilnde işaretleyin.
Eğer orada da yoksa; yani hiç gelmiyorsa şu adresi ziyaret ederek kendinize bir deneme mesajı yollayın.
Buna rağmen ulaşmıyorsa, sitenin ilgili formunu doldurarak yardım isteyin.

Sizi böyle uğraştırmak istemezdim fakat elimden başka bir şey gelmiyor.

Unutmadan; abone değilseniz de olmanızı tavsiye ederim. 👇

Subscribe now

Genel Gündem

"Dünyanın En Zengini" unvanını Louis Vuitton'un CEO'su Bernard Arnault'a kaptıran Elon Musk, bu ay itibarıyla (Guinness tescilli) yeni bir unvana daha sahip oldu: "Dünyanın En Çok Servet Kaybeden İnsanı". Gerekçesiyse Kasım 2021'den bugüne (ağırlıklı olarak Tesla'nın hisse değerinde yaşanan kayıptan ötürü) servetinin 182 milyar dolar erimiş olması. Musk'ın bu süreçteki kaybının 200 milyar dolar seviyesinde olduğunu hesaplayanlar dahi var.

Ek bilgi: İşten çıkarmalar, istifalar, davalar, hisse çöküşü, yönetim krizi ve kapanan fabrikalar ile çalkanan Tesla'da tam olarak neler olup bittiğini merak edenler için The Verge sitesi gayet kapsamlı bir dosya hazırlamış.

Çok da üzülmeyin. Elon Musk’ın hala onlarca milyar dolar parası var.

Kendi takvimine göre yeni yıla girmeye hazırlanan Çin'de devlet Covid-19 ile mücadele stratejisi kapsamında anne-baba başta olmak üzere yaşlı akrabaların ziyaret edilmemesi konusunda vatandaşlarını uyardı.

Salesforce, LinkedIn, Oracle ve Netflix gibi şirketlerin ardından Microsoft da (ABD'deki) çalışanlarına "sınırsız izin" hakkı tanıdı. Sadece kadrolu personeli kapsayan düzenleme kapsamında isteyen herkes, istediği süre boyunca izin yapabilecek.

Uyuşturucu satıcıları ve kaçakçıların tüm dünyada gözdesi haline gelen kriptolu mesajlaşma platformu "Ciphr", imaj tazeleme adına geliştirdiği yeni uygulamasını deneme amaçlı kullanıma sundu. Çatı şirketi OnyxCorp tarafından "Mode" adıyla tanıtılan yeni uygulama, aynen Ciphr gibi uçtan uca kriptolu sesli / videolu iletişim, otomatik yok olan paylaşımlar ve güvenli dosya aktarımı vaat ediyor. Uygulama içinden dışarı bir şey kopyalanamıyor ve yapıştırılamıyor.

Ek bilgi: OnyxCorp şirketinin bir önceki uygulaması Ciphr, suç örgütlerine özel kriptolu BlackBerry cihazlar satan "Phantom Secure" şirketinin ABD emniyet teşkilatı FBI tarafından çökertilmesiyle kullanıcı patlaması yaşamıştı.

Apple'ın yeni nesil Macbook Pro modellerinde dokunmatik ekran teknolojisini kullanacağı iddia ediliyor.

Ek bilgi: Şirketin kurucusu Steve Jobs yaşadığı dönemde (dikey kullanımdaki zorluktan ötürü) dizüstü bilgisayarları dokunmatik ekranlı yapmanın "berbat bir fikir" olduğunu savunuyordu.

Apple diğer yandan uzun süredir üstünde çalıştığı karma gerçeklik (AR) gözlüğünü bu yılın sonuna doğru satışa sunmayı hedefliyor.

IDC'nin yıllık sektör raporu, PC satışlarının 2022'nin son çeyreğinde de dünya genelinde gerilediğini ortaya koydu. Bir önceki yıla kıyasla yüzde 28,1 oranında gerileyen satışlar, 67,2 milyon adede indi. Sene boyunca toplam 292,3 milyon bilgisayar satan PC sektörü pandemi dönemine kıyasla belini doğrultmuş olsa da küresel enflasyon baskısı sebebiyle eski görkemli günlerinden hayli uzakta. (Toparlanmanın 2023'ün son çeyreğinde gerçekleşmesi bekleniyor.)

Yapay Zeka Gelişmeleri

OpenAI şirketinin kamuya açık yapay zeka botu "ChatGPT", eğitim dünyasında da epey çalkantıya yol açtı. İlkokuldan üniversiteye kadar her kademeden yüzbinlerce öğrencinin ödevlerini yap(tır)mak için kullanmaya başladığı hizmet, şimdiden bir "antibiyotik" sektörü doğurdu. Eğitim kurumlarına "intihal tespit hizmeti" sunan Turnitin, bu hafta yaptığı duyuruyla artık ChatGPT ile hazırlanan ödevleri de tanıyıp raporlayabildiğini müjdeledi.

ChatGPT eksenli diğer gelişmeler:

ChatGPT bir mobil uygulama olarak kullanıma sunulmaya hazırlanıyor. (Kaynak)
Uygulamanın son kullanım alanlarından biri de kişinin konuşma örüntüsünü erken teşhis adına analiz ederek Alzheimer riskini hesaplamak. (Bu algoritmanın diğer bütün kullanım alanlarını kategorik olarak listeleyen güzel bir dizini de ilgilisi için paylaşmış olayım.)
ChatGPT'nin geliştiricisi OpenAI şirketinin kurucusu Sam Altman, şirket değerlemesinin 29 milyar dolar seviyesine ulaştığını iddia ediyor. OpenAI, 2021 yılındaki yatırım turunda 14 milyar dolar değerlemeyle fon toplamıştı.
Şirket ile (kuruluşundan bugüne) doğrudan ilgilenen (kurucu ortağı) Microsoft, OpenAI'a 10 milyar dolar daha yatırım yapacağını açıkladı. Hisse oranı yüzde 49'a çıkaracak bu katkı karşılığında Microsoft yatırdığı bedelin karşılığını alıncaya dek OpenAI'ın yıllık karının yüzde 75'ini alacak.
Cnet sitesi 2023 yılında adından sıkça söz ettirecek ChatGPT ile ilgili güzel bir derleme dosyası hazırlamış. İlgilisi için güzel bir kaynak.

Microsoft, kişilerin ses karakteristiğini birkaç saniye içinde çıkararak aynen taklit edebilen bir yapay zeka algoritması geliştirdi. "VALL-E" adı verilen hizmet, Meta'nın (Facebook) geçtiğimiz Ekim ayında tanıtılan "EnCodec" teknolojisini kullanıyor.

Dünyayı Saran Ağ

Elon Musk'a 44 milyar dolara mal olan Twitter, gelir yaratma hedefli saldırgan taktikleri kapsamında bir icat daha çıkardı: Boşta kalan kullanıcı isimlerini satmak. Hizmetin elinde bu şekilde pazarlayabileceği (kapanmış, kapatılmış ya da kullanılmayan) 1,5 milyar adet hesabı bulunuyor.

Elon Musk @elonmusk

Twitter will soon start freeing the name space of 1.5 billion accounts

Elon Musk ile bir araya gelen Almanya Dijital Bakanı, Twitter'ın dezenformasyonla mücadele adına daha etkin bir mücadele sürdürmesini talep etti.

Avrupa Birliği İç Pazar Komiseri Thierry Breton, birliğin kural ve düzenlemelerine uyması adına TikTok'a uyarıda bulundu.

Avrupa Komisyonu, üye ülkelerinde hizmet veren küresel teknoloji devleri ve telekom operatörlerinin yatırım ve teknoloji planlarını öğrenmek istiyor.

Çin'in BBDK'sı olarak adlandırabileceğimiz "Bankacılık Düzenleme ve Sigorta Kurumu", 14 finans platformuna yönelik 2 yıldır süren ve ağır yaptırımlarıyla şirketleri altüst eden denetim ve yaptırımların tamamlandığını (sonlandırılacağını) duyurdu.

Keşif, İcat ve İnovasyonlar

Çinli "CSSC" firması 18 megawatt kapasiteli dünyanın en büyük rüzgargülünü tanıttı. Üç kanatlı pervaneye sahip kıyı enerji santrali, 260 metre çapında genişlikte çalışıyor. "MySE 16.0-242" kodlu rüzgargülünün her biri yıllık 80 MWh üretim kapasitesiyle 20 bin hanenin elektrik ihtiyacının tamamını üretebiliyor.

"Motion Pillow" adlı bir yastık, yüzeyinin eğimini dinamik olarak değiştirme özelliği sayesinde üstünde uyuyan kişinin horladığını fark ettiğinde dönmesini sağlıyor. Horlayan kadar yanında uyuyanı da gayet memnun edecek bir fikir. 😀

Güney Koreli girişim Supernova, ev işlerine yardımcı olacak "HUENIT" kodlu bir robotik kol üretti. Kahve demlemekten 3 boyutlu yazıcı kullanmaya kadar pek çok görevin üstesinden gelebilen robot çevresini yapay zeka destekli kamera ve mikrofonuyla algılıyor.

ABD / Irvine Üniversitesi araştırmacıları pil üretim teknolojisinde köklü değişimlere gebe yepyeni bir sayfayı araladı. Ekibin özel bir jel ile kaplı altın nano-kablolar kullanarak ürettiği yeni nesil pil, (neredeyse) sonuz sayıda yeniden şarj edilebilme özelliğine sahip. Tanıtımı yapılan prototip dahi 200 bin kere şarj edilebilir halde.

Ek bilgi: Mobil cihazlardan elektrikli araçlara kadar kullanılan geleneksel piller en fazla 7 bin defa şarj edilebiliyor.

Hidrojen, yeşil (temiz ve sürdürülebilir) enerji kaynağı alanında önemli bir seçenek olmasına karşılık geleneksel üretim yöntemi sebebiyle tercih sıralamasında hak ettiği yeri bulamıyor. ABD / Michigan Üniversitesi'nin geliştirdiği yeni nesil bir güneş paneli, doğal fotosentez yöntemini taklit ederek sudan hidrojen ve oksijeni ayrıştırmada yüzde 9 daha verimli bir metod kullanarak yeni bir umut yarattı. Amaç üretilen hidrojeni doğrudan yakıt pillerine depolayacak bir yapıya dönüştürmek.

"Vortex Hydrokinetics" şirketi tarafından geliştirilen "SETUR", suyun hareketinden pervanesiz enerji üreten ilk tasarım oldu. Her bir ünite 5kW elektrik üretme kapasitesine sahip.

İklim krizi sebebiyle her geçen gün biraz daha zorlaşan "karada yaşam", su üstündeki yeni yerleşimlere yönelik arayışları da hızlandırıyor. Bu alandaki en iddialı iki girişim Güney Kore'nin "Buzan" ve Suudi Arabistan'ın (Oxagon) projeleri. Estudio Focaccia Prieto şirketinin "Polimeropolis" adlı projesi de benzer şekilde açıksu üstünde kendi kendine yetebilen yeni bir yaşam alanı vaat ediyor. Pasifik Okyanusu'nda kurulması planlanan yüzen şehrin en önemli özelliği, enerjisini bulunduğu alanın derinliklerindeki devasa plastik atık yığınını dönüştürerek üretmesi olacak.

Kendi kendine yeten şehirler yakın gelecekte “şehir-devlet” kavramını yeniden gündeme getirmeyecek mi dersiniz?

Kripto Gündemi

Blokzinciri analiz şirketi Chainalysis'in raporuna göre yasadışı amaçlarla kullanılan kripto paraların cirosu 20,1 milyar doları geride bıraktı. Raporun en ilginç ayrıntılarından biri, 2022 yılında yaptırım kapsamındaki ülkelerdeki e-hizmetlerdeki işlemlerde (örneğin Rusya merkezli Garantex) 100 bin kat artış yaşanmış olması.

Britanya Finansal Hizmetler Bakanı Andrew Griffith, "dijital paund" üzerindeki çalışmalarının sürdüğünü ve hızlı bir lansman yerine iyi bir altyapı ve tasarıma öncelik verdiklerini açıkladı. Hedef, aynı stratejiyle geliştirilen Çin'in "dijital yuan" ve Avrupa Birliği'nin "dijital euro" para birimlerine karşı rekabetçi yapıyı koruyabilmek.

Nakit para kullanımının hızla gerilediği Danimarka, 2022 yılında hiçbir banka soygununa sahne olmayarak tarihe geçti. (Ülkede sadece 2020 yılında 221 banka soygunu gerçekleşmişti. 800 banka şubesine sahip Danimarka'da artık sadece 20 şubede nakit para ile işlem yapılabiliyor.)

Ek bilgi: Buna rağmen Danimarka'nın finans sistemi rahat nefes alabilmiş değil. Resmi kaynaklardan da doğrulanan bilgilere göre ülkenin merkez bankası başta olmak üzere hemen her bankası bu hafta büyük bir hacker saldırısıyla oldukça güç bir dönem geçirdi.

İtalya 2 bin euronun üstündeki kripto varlıklara yüzde 26 gelir vergisi alacağını açıkladı.

Bulgaristan, yasadışı faaliyetlere yardım ve yataklık yaptığı gerekçesiyle başkent Sofya'da hizmet veren kripto para hizmeti Nexo'ya yönelik bir operasyon düzenledi. 15 farklı noktaya yapılan baskında paravan şirketler üzerinden vergi kaçırma, para aklama ve dolandırıcılık gibi birçok suça karışan sitenin son 5 yılda 94 milyon doları bu yöntemle "buhar ettiği" anlaşıldı.

Sam Bankman-Fried (SBF), kurduğu kripto para borsası FTX ile bir dönem "Dünyanın En Genç Zengini" unvanına kavuşmuştu. Yaptığı usülsüzlüklerin ortaya çıkmasıyla hızla iflasa sürüklenen şirketin yöneticisi. ikamet ettiği Bahamalar'da tutuklanarak ABD'ye iade edilmişti. SBF, 8 ayrı suçtan 115 yıl hapis istemiyle yargılandığı mahkemede tüm suçlamaları reddederek beraatini istedi.

Ek bilgi: SBF'in Bahamalar'daki şatafatlı yaşamına yönelik ortaya çıkan ibretlik ayrıntılar.

ABD merkezli kripto para borsası Coinbase, tasarruf sebebiyle (çalışanlarının yüzde 20'sine denk gelen) 950 kişiyle yollarını ayıracağını açıkladı.

Göklerden Gelen Haberler

Uluslararası Uzay İstasyonu'nda faaliyete geçen bir cihaz, Dünya koşullarında üretimi mümkün olmayan objeler üretmek üzere faaliyet göstermeye başladı. Yerçekiminin yokluğu (daha doğrusu azlığı) sebebiyle sadece uzayda var olabilecek tasarımlar sıvı reçineyle desteklenmiş ve morötesi ışınlara duyarlı esnek silikon yüzeylerden oluşuyor. Bu çaba başta tesisin kendisi olmak üzere gelecekte uzayda kurulacak benzer oluşumların parça ihtiyaçlarını yenilikçi bir teknikle üretmekte kullanılacak.

Sağlık Olsun

Imperial College London, yara izlerini yok edebilecek yeni bir yöntem keşfetti. Tedavinin ilham kaynağı yaranın kapanma sonrasındaki değişimi. Normal şartlarda kesiğin birleştiği (ve yara izi bırakan) bölgedeki tüy kökleri yeniden oluşmuyor. Bu bölgeye sonradan ekilen kökler derideki farklılığı da ortadan kaldırarak yara izini de belirsiz hale getiriyor.

“Yaraları yeniden modelleme” tekniği böyle işliyor.

ABD / Binghamton Üniversitesi'nin yürüttüğü 10 yıla yayılan bir çalışmada erken yaşta emekliliğin yaşlıların bilişsel yeteneklerinde normalden daha erken gerilemeye sebep olduğu anlaşıldı. (EYT'liler, lütfen buradan buyrun.)

Kapanış Notları

Bu hafta koşturmacalardan ve seyahatlerden dolayı Oksijen gazetesindeki sayfamı hazırlayamadım. Bültenle kendimi bir nebze de olsa affettirdiğimi umuyorum.

Son hatırlatmalar

Bu özetleri her Pazar saat 10:00'da bir e-posta bildirimi olarak almak isterseniz aşağıya e-posta adresinizi yazmanız yeterli.

Subscribe now

Maddi katkı sunmak isteyenler için bir Patreon sayfamız ve arşiv taraması yapacaklar için basit fakat işe yarar bir arama motorumuz olduğunu hatırlatmış olayım.

Haftaya yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋‍♂️

Dünya Halleri

Dünya Halleri: 80