Dünya Halleri: 94

17-23 Nisan 2023 tarihleri arasında gözümün önünden geçenler arasından bir seçki.

Çifte bayrama denk gelen bu kısa molayı nasıl değerlendirdiniz bilemiyorum. Benim aklımda ayrıntılı şekilde, özenerek yanıtlamak için haftalardır beklettiğim mesajları eritmek ve bir-iki kitap okumak vardı.

Olmadı…

Yapabildiklerimize mi sevinmeli, yapamadıklarımıza mı yerinmeli?

Hayat bir denge işi.

Benim dengemi bozmayınız.

---

Haftanın Tortusu

Avrupa Birliği önemi her geçen gün daha kritik hale gelen yarıiletken sektörünü kendi sınırları içinde desteklemek adına 43 milyar euro tutarında bir destek paketi üstünde anlaştı.

Apple, mobil cihazlarında kullandığı işletim sistemi  iOS'in 17. sürümünde AppStore dışındaki platformlardan da uygulama yüklenmesine izin verecek. Kararın arkasında Avrupa Birliği'nin konuyla ilgili düzenlemesi yatıyor.

Apple ayrıca kendi ödeme sistemi Apple Pay'e tasarruf hesabı özelliği ekledi. Kullanıcılar bu sayede alt limit olmaksızın birikimlerini yılda yüzde 4,15 getiriyle Apple'da değerlendirebilecek. Bu oran ABD ortalamasının 10 katına denk geliyor.

“Apple beni otomobillendir.” (Liseliler bilmez.)

Google'ın kendi imzasını taşıyan Pixel serisi akıllı telefonlarında "Pixel Fold" adlı katlanabilir bir model tanıtacağı iddia ediliyor. Tahmini satış fiyatı bin 700 dolar.

Drone ve Gimbal cihazlarıyla tanınan DJI, video profesyonellerine yönelik geliştirdiği "Inspire 3" serisini Haziran ayında satışa sunacak. 8K çözünürlükte ve saniyede 120 kareye kadar çekim yapabilen entegre kameralı drone sistemi, 15 km uzaktan kontrol edilebilme ve saatte 94 km hıza ulaşabilme kapasitesine sahip. Drone, kamera, uzaktan kumanda, 6 adet pil, 1 TB kapasiteli ProSSD ve taşıma kutusuyla birlikte (lensler hariç) ABD satış fiyatı 16 bin 500 dolar.

Japon oyun devi Sega, 2009'da yayınladıkları "Angry Birds" oyunuyla tanınan Finlandiyalı oyun şirketi Rovio'yu satın almak için 706 milyon euro teklif yaptı. Rovio Yönetim Kurulu'nun satışa sıcak baktığı belirtiliyor.

Hollanda'nın askeri istihbarat kurumu MIVD, Çin'in uzay teknolojilerine yönelik cihaz ve bilgi satın almak için ülkesinde (kimi zaman yasadışı) faaliyet yürüttüğünü raporladı.

Dünyayı Saran Ağ

20 Nisan itibariyle Twitter para vermeyen hesaplardan "mavi tik" olarak da bilinen onay rozetini kaldırdı. Yalan olmasın ama sonra geri getirdi (gibi).

Bünyesinde dünyanın çeşitli ülkelerinden 15 hukuk ve emniyet teşkilatını barındıran "Virtual Global Taskforce", uçtan uca kripto altyapısı için çalışan Meta'yı (Facebook) bunu yapMAması için uyardı. Bahane: çocuk istismarıyla mücadele.

5 yıl önce kurulan ve ABD'deki aşırı sağcıların yoğun olarak kullandığı Parler adlı sosyal ağ, Starboard şirketi tarafından satın alınarak kapatıldı. Tutarı bilinmeyen satışla ilgili Starboard yetkilileri "sadece muhafazakarlara özel bir Twitter kopyası anlamlı bir iş modeli değil" açıklamasını yaptı.

Dijital platformlarla mücadelesini sürdüren Hindistan Hükümeti sosyal ağlardaki paylaşımların gerçekliğini teyit etme yetkisi aldı. İlgili resmi kurumun sahte, yanlış ya da yönlendirici bulduğu içeriklere erişim engellenecek. Karara uymayan platformlar kapatılacak.

Yapay Zeka Gündemi

Google ve Stanford Üniversitesi araştırmacıları, televizyon programlarından aldıkları ilhamla yapay zeka tarafından temsil edilen 25 sanal karakterden oluşan bir platform hayata geçirdi. Her biri ayrı karakteristik özelliklere sahip oyuncular ChatGPT üstüne geliştirilen özel bir uygulamayla can buluyor.

Oyunun geçtiği evren ve karakter etkileşimleri bu şekilde.

ABD Adalet Bakanlığı, ülkedeki bir federal mahkeme duruşmasında Google'ın arama pazarındaki tekelci konumu ve tutumu olmasaydı ChatGPT ve benzeri teknolojik inovasyonların hayatımıza seneler önce gireceğini öne sürdü. Kurum iddiasını ispat adına (rekabetçiliğin yaratıcılığından hareketle) Microsoft'un kendi arama motoru Bing'i ChatGPT ile desteklemesinden günler sonra Google'ın da benzer hamleyi hayata geçirmesini gösterdi.

Ek bilgi: Cihazlarında arama motoru olarak Google'ı kullanan Samsung'un Bing'e geçmeyi düşündüğünü belirtmesinin de şirketin bu konudaki hamlesinde etkili olduğu söyleniyor.

ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI şirketinin CEO'su Sam Altman, kullandıkları büyük dil modeli GPT'nin yeni sürümünü geliştirmek yerine mevcut dördüncü sürümün kabiliyetleri üzerine yoğunlaşacaklarını duyurdu.

OpenAI Başkanı Greg Brockman’ın taptaze TED sunumu yayınlandı. ChatGPT’nin öyküsü ve potansiyeline yönelik ilk ağızdan bilgiler.

Elon Musk, iştirakleri arasına Twitter'ı da eklediği X adlı holdingin bünyesinde yapay zekaya odaklanacak X.AI adlı bir girişim hayata geçirdi. Hedef, kurucuları arasında yer aldığı ancak sonrasında yollarını ayırdığı OpenAI şirketine rakip olmak. Ürününün ismi de TruthGPT olarak belirlendi.

Alman sanatçı Boris Eldagsen Sony'nin geleneksel fotoğraf yarışmasında bu yıl "Pseudomnesia: The Electrician" başlıklı eseriyle ödüle layık görüldü. Ancak Eldagsen fotoğrafı bu konuda bir farkındalık yaratmak ve tartışma başlatmak adına yapay zeka desteğiyle ürettiğini açıklayarak ödülü reddetti.

Olayın düşünülesi bir diğer yönü: Sanatçı “suçunu” itiraf etmeseydi ne olacaktı? Ya da jüri karşısına çıkan eserlerde bu ihtimali önlemek nasıl mümkün olacak?

Ghostwriter adlı TikTok kulanıcısının yapay zeka desteğiyle "Drake" ile "The Weeknd" düeti şeklinde ürettiği “Heart on My Sleeve” adlı şarkı 10 milyondan fazla dinlendi ve binlerce farklı videoda kendine yer buldu.

Avrupa Birliği kanun yapıcı hukukçuları, hızla gelişen ve güçlenen yapay zeka çözümlerini kontrol etmek ve düzenlemek adına bir araya gelecek. Buluşmada 108 sayfalık taslak yasa metninin üstünde anlaşılması amaçlanıyor.

Keşif, İcat ve İnovasyonlar

Bilgisayar ile insan arasındaki iletişime köprü oluşturan klavye, fare gibi bileşenlere bir yenisi daha eklendi: MouthPad. En basit haliyle ağzınızın içine yerleştirdiğiniz bir aparat ile kontrol imkanı şeklinde özetleyebiliriz. Tahmin edileceği gibi öncelikli hedef kitle engelli kullanıcılar.

"Param olsa alacağım şeyler listesi" yeni bir ürüne daha kavuştu: "Nautilus". Jules Verne'nin "Deniz altında 20 bin fersah" romanından ilhamını alan 123 feet uzunluktaki deniz altında kalan yaşam alanıyla benzersiz bir deneyim sunuyor. (25 milyon dolar karşılığında.)

Nautilus

Kripto Gündemi

En büyük kripto pazarı ABD'nin en büyük kripto takas borsası Coinbase, ülkedeki düzenleme ve soruşturmaların belirsizleştirdiği ortam sebebiyle başka bir ülkeye taşınmayı gündemine taşıdı.

Avrupa Parlamentosu dünyanın kripto varlıklara yönelik ilk kapsamlı düzenlemeyi 38'e karşı 517 oyla kabul etti.

Göklerden Gelen Haberler

SpaceX, ileride astronotları Ay'a ve Mars'a taşımak üzere geliştirdiği Starship roketi başarıyla havalandı. Fakat henüz bilinmeyen bir sebeple havada infilak etti. SpaceX bu projeyi başarabilirse uzaycılık tarihinde yeni bir sayfa açılacak.

ABD / UCLA bilimcileri Güneş Sistemi dışında Dünya benzeri yaşanabilir gezegenlerin sanıldığı kadar nadir olmadığını öne sürdü.

Sağlık Olsun

Güney Kore Bilim ve Teknoloji Enstitüsü tarafından geliştirilen biyomürekkepli bir 3D yazıcı, organ ve doku üretimine yeni bir teknik kazandırdı. Kullanılan hidrojel tabanlı yeni biyolojik mürekkep alaşımı mevcut yöntemden farklı olarak ön hazırlık gerektirmeden uygulamaya olanak sağlıyor. Isıya duyarlı elastik bileşke yerleştiği vücudun ısısıyla katılaşıyor.

Ağrı kesicilerde sıkça kullanılan parasetamol (asetominofen), doz aşımında karaciğerin iflasına sebep olabiliyor. Brezilya / Sao Carlos Fizik ve Kimya Enstitüleri ortaklığında geliştirilen bir cihaz, tükrük örneğinden gerçek zamanlı ölçümle bu riski ortadan kaldırıyor. Cihazda kullanılan sensörlerin maliyeti sadece 0,02 dolar.

Kanser teşhisinde doku örneğinden patoloji yöntemi yakında tarihe karışabilir. Almanya / Max Planck Enstitüsü'nün geliştirdiği yöntem, patolog desteğine gerek duymadan 30 dakikada tümörü tutarlı bir şekilde analiz edebiliyor. "RT-FDC" (PDF) kod adlı çözüm, saniyede bin adet hücre inceleme kapasitesine sahip (Bir başka deyişle mevcut yöntemden 36 bin kat hızlı).

Çin / Zhejiang Üniversitesi, Tip  1 diyabet hastalarının düzenli olarak uygulamak zorunda olduğu insülin enjeksiyonunda kandaki glikoz seviyesine göre oranını kendiliğinden düzenleyen bir insülin formülü geliştirdi.

---

Kapanış Notları

Bu hafta Oksijen gazetesindeki sayfamda yukarıda “Yapay Zeka” başlığı altında okduğunuz yapay zeka karakterleriyle yaratılan 25 kişilik simülasyonun ayrıntılarına değindim.

Son hatırlatmalar

Aşağıdaki forma e-posta adresinizi yazarak (ücretsiz) abone olabilirsiniz.

Dilerseniz bu çabamı Patreon sayfam üzerinden maddi katkılarınızla destekleyebilirsiniz.

Haftaya yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋‍♂️