Dünya Halleri: 140
25-31 Mart 2024 tarihleri arasındaki kayda değer gelişmeler.
Bültenin içeriğini hazırladığım arayüzde abone anketi özelliği keşfedince denemek istedim. Okuyucular kim, kaç yaşında, en çok hangi tür konulara meraklı; insan merak ediyor. Şu satırları yazarken katılan sayısı 8 bin 578 olmuştu. Katılanların demografisi şöyle:
Yüzde 82 erkek / yüzde 18 kadın. 😔
Yaş dağılımı: 35-44 / yüzde 41, 25-34 / yüzde 31, 45-54 / yüzde 17.
Bültenden haberdar olunan ağlar (sırasıyla): Twitter, LinkedIN, Instagram.
Beğenilme sırasına göre başlıklar: Keşif İcat ve İnovasyonlar, Haftanın Tortusu, Yapay Zeka Gündemi, Dünyayı Saran Ağ, Göklerden Gelen Haberler, Sağlık Olsun ve Kripto Gündemi.
Görüş ve öneri bölümündeyse an itibariyle 2 bin 635 mesaj yazılmıştı. Siz bu bülteni okurken ben de tek tek ve büyük bir merakla onları okuyacağım.
Katkı verenlere çok teşekkür ederim.
“Haddini Aşan Yaşam Rehberi” podcast serimde bu haftaki konum, hayatımızı işgal eden iştigallerimiz. Bir başka deyişle: “Meşguliyetler Çağı”.
Geçen haftaki Oksijen gazetesi yazım da kişisel blogumda yerini aldı.
REKLAM
“Yatırım Odaklı Podcast”, yatırımlarınızı yönetirken size yol gösteriyor!
Odea, Ekonomi Gazetecisi Güzem Yılmaz Ertem'in moderatörlüğünde hazırladığı, alanlarında uzman değerli konuklarla bir araya gelerek, yatırım yapmak isteyenler için ideal bir kaynak oluşturduğu "Yatırım Odaklı Podcast"ini bu haftanın önerisi olarak sunuyor.
Yatırım Odaklı Podcast'te, Attila Köksal, Tuncay Turşucu, Emrah Ahi, Evren Bolgün gibi isimlerle yatırım dünyasında size rehberlik edecek önemli bilgiler paylaşılıyor.
Yatırım odaklı bankacılık uygulaması Odea ile yatırımlarınızı yönetirken, güvenilir bilgi kaynaklarına başvurmayı ve Yatırım Odaklı Podcast’e kulak vermeyi unutmayın.
Çok yakında, yatırımla ilgili merak ettiğiniz konulara cevap verecek yeni bölümler ve konuklarla karşınızda olacak podcast serisinin ilk 14 bölümünü dinlemek ve yeni gelecek bölümlerini kaçırmamak için takipte kalın!
Haftanın Tortusu
DNA’sı üzerinde yürütülen bir çalışma, klasik müziğin en meşhur bestecilerinden Ludwig van Beethoven’ın aslında ritm tutturma tarzı müzikal beceriler konusunda sorunlu oluğunu belirledi.
İspanya’nın Barcelona şehrinde 142 senedir inşa halindeki Sagrada Familia kilisesinin 2026 yılında tamamlanacağı açıklandı. Mimar Antoni Gaudi’nin tasarımıyla 1882 yılında yapımına başlanan eserin bitirilmesi için civarındaki 3 bin apartman da yıkılacak.
Bina dış cephelerine projeksiyon ile canlandırmaları temel alan haritalama (mapping) tekniğinin en büyük uygulaması Japonya’nın başkenti Tokyo’nun Belediye Başkanlığı binasında gerçekleştirildi. Belçikalı Sanatçı Maxime Guislain tarafından tasarlanan etkinlik 13 bin 904 metrekarelik yüzeyiyle Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.
Stok görsel arşivi Getty’nin 1953’te hayata geçirdiği Getty Müzesi, envanterindeki 86 binden fazla sanat eserinin dijital sürümlerini açık kaynaklı ve ücretsiz olarak paylaştı.
Çinli Xiaomi, geçen sene duyurduğu ve Porsche Taycan’dan “ilham alan” SU7 kodlu ilk modelini Çin’de satışa sundu. En üst seviyesi 673 beygir gücünde olan ve 30 bin dolardan başlayan fiyata sahip seri yarım saat içinde 50 bin ön sipariş aldı. Teslimat Nisan ayı sonunda başlayacak.
Apple’ın Eylül ayında tanıtacağı iPhone 16 serisinin kılıf prototipleri, kameraların kare formunu dikey dizilime bırakacağına yönelik ipuçları taşıyor.
Sony bu yılın sonuna doğru Playstation 5 için “Community Game Help” adlı hizmeti kullanıma sunacak. Bu özellik sayesinde oyuncular zorlu bölümleri nasıl geçtiklerini ya da oyun içinde keşfettikleri gizli özellikleri kaydederek diğer oyuncularla paylaşabilecek.
İsveçli telekomünikasyon şirketi Ericsson, 5G yatırımlarındaki yavaşlama sebebiyle bin 200 çalışanıyla yollarını ayıracak. (Teknoloji sektörü tam bir “mevsimlik işçi” mantığına büründü. Hasata göre maraba.)
Dünyayı Saran Ağ
Android işletim sisteminin bir sonraki sürümü (Apple iOS’te olduğu gibi) uydu tabanlı mesajlaşmayı destekleyecek. Böylece mobil altyapının bulunmadığı noktalarda da uydular aracılığıyla yazılı iletişim mümkün hale gelecek.
ABD’nin eski başkanı Donald Trump’ın kurduğu “Truth Social” adlı sosyal ağın halka arzı konusundaki son engel de ortadan kalktı. 5 milyar dolar değer biçilen yapıdan Trump’ın payına 3 milyar dolar düşmesi öngörülüyor.
ABD’nin Florida eyaletinde 14 yaşından küçük çocukların sosyal ağları kullanmasını yasaklayan yasa Vali Ron DeSantis tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi. Düzenleme uyarınca TikTok ve Instagram gibi platformlar bu yaş aralığında olan ve velisinin rızasını almamış kullanıcıların hesaplarını kapatmakla yükümlü.
Avrupa Birliği’nde 7 Mart tarihinde yürürlüğe giren “Dijital Pazarlar Yasası” (Digital Markets Act) kapsamında ilk soruşturma Apple, Alphabet (Google) ve Meta şirketleri için açıldı.
Bir grup İspanyol medya kuruluşu, içeriklerinin izinsiz dağıtımına izin verdiği gerekçesiyle mesajlaşma ağı Telegram’ı mahkeme verdi. Davayı gören İspanya Yüksek Mahkemesi şikayeti haklı bularak Telegram’ın ülkedeki hizmetini geçici olarak durdurma kararı aldı.
YouTube içerik üreticilerinin dörtte biri “Shorts” adlı kısa dikey videolardan gelir elde eder hale geldi.
Müzik, podcast ve sesli kitap platformu Spotify video tabanlı kursları da deneme amacıyla kataloğuna ekledi. Birleşik Krallık üyelerine özel yenilik BBC Maestro, Skillshare, Thenkific ve PlayVirtuoso’nun kurslarını içeriyor.
Her mecranın diğer her mecraya benzeme yarışına LinkedIn de katıldı. İş dünyasının popüler ağı, yakında TikTok benzeri videoları kullanıma sunacak (gibi).
Yapay Zeka Gündemi
OpenAI CEO’su Sam Altman, yazılı tariflerden video üreten (ve bu yılın sonunda genel kullanıma açılacak) “Sora” adlı ürününü tanıtmak için Hollywood yapımcılarıyla görüşmelere başladı. (Sora’nın marifetlerinden birkaçını aşağıdaki video ile hatırlatmış olayım.)
İspanya’nın Survivor yarışmasının sunuculuğunu Alba Renai üstlendi. Duyurunun ardından Instagram’da 10 bini aşkın takipçiye ulaşan Renai ile ilgili en önemli ayrıntı, onun yapay zeka üretimi (ve yönetimi) sentetik bir karakter olması. Yaratıcısı ise VIA (Virtual Influencer Agency).
Dijital oyun seslendirme sanatçıları sektörde artan yapay zeka araçlarının kullanımını protesto etmek için greve hazırlanıyor.
Elon Musk, sohbet botu Grok’un 1,5 sürümünün eğitimde olduğunu ve önümüzdeki hafta üyelere açılacağını duyurdu.
Ek bilgi: Açık kaynaklı yapıyı terk ettiği için kurucuları arasında yer aldığı OpenAI şirketini mahkemeye veren ve ardından kendi alternatifi Grok’u açık kaynaklı hale getiren Elon Musk’ı şüpheyle karşılayanlar da var. Bu grup, Grok’un Açık Kaynak inisiyatifi’nin 10 maddelik kriter listesine uymadığını iddia ediyor.
Apple, Çin’de satacağı iPhone 16 modellerinde (Çinli) Baidu AI yapay zeka altyapısını kullanacak.
Ek bilgi: Apple yapay zeka alanındaki yeni ürünlerini tanıtacağı etkinliğin tarihini 10 Haziran olarak açıkladı. Hoşçakal Siri.
Keşif, İcat ve İnovasyonlar
İlk sürümünü 2022 yılında yayımlanan 42. sayımızda tanıttığım kişiyi “görünmez” hale getiren “Invisibility Shield” projesi ikinci sürümünü bu hafta tanıttı. ÇOK enteresan.
Elon Musk, Neuralink’in “Blindsight” adlı beyin çipinin yerleştirildiği kör maymunların görme yeteneği kazandığını iddia etti.
ABD / Oak Ridge Araştırma Laboratuvarı, dünyanın en güçlü kablosuz araç şarj istasyonunu geliştirdi. 100 kW gücündeki yapı, ünlü mucit Nikola Tesla’nın 1890’da keşfettiği yöntemi kullanıyor. Bu sayede şarj ünitesinin gömülü olduğu alana park eden araçlar geleneksel seçeneklere kıyasla 8 kat daha hızlı şarj oluyor. (Çalışması için araçların da kablosuz şarjı desteklemesi gerekiyor.)
”Gözümkapalıçıkmışbirkeredahaçeksenegiller” müjde: Kanada / INRS Araştırma Enstitüsü, dünyanın en hızlı dijital kamerasını üretti. Saniyede 156,3 TRİLYON kare çekiyor. Biri mutlaka işe yarar.
Almanya merkezli tasarım stüdyosu Xoio imzalı “Swift Pod” kodlu otonom araç konsepti hem hatları hem de işlevi adına enteresan bir dokunuş olmuş. Tron’un motosikletinin otomobil hali de denebilir. (Uzun yolculuklarda içinde uyumak dahi mümkün.)
Sıradışı fikirleriyle bilinen tasarımcı Steve Kozloff ise (periskop derinliğinde) batarak denizaltıya dönüşebilen lüks yat konsepti yaratmış. Denizaltılara tutkumdan mıdır bilemedim ama çok hoşuma gitti.
Avrupa’nın en uzun hyperloop tren hattı açıldı. 2,5 metre çapındaki 34 silindirik tüpün birleşiminden oluşan 3,5 kilometrelik deneme hattının hedefi 2050’ye kadar 10 bin kilometrelik hat üzerinde saatte bin kilometre hıza ulaşmak.
Kripto Gündemi
Kurduğu kripto para borsası FTX’teki usülsüzlüklerle müşterilerini 8 milyar dolar dolandıran Sam Bankman-Fried, 110 yıl mahkumiyet ihtimaliyle yargılandığı davada 25 yıl hapse çarptırıldı.
Yeni Bitcoin oluşturmayı algoritmik olarak zorlaştıracak “yarılama” (halving) dönemi yaklaşırken mevcut üreticiler (madenciler) bu amaçla kullandığı sistemleri topluca satışa çıkarmaya başladı. Sadece ABD’de şimdiden 6 bin cihaz depolarda birikti. Potansiyel alıcı listesinin başında Etiyopya, Tanzanya, Paraguay ve Uruguay gibi enerjinin daha ucuz olduğu ülkeler var.
Göklerden Gelen Haberler
“Boom Supersonic” adlı girişimin sesten hızlı (süpersonik) uçağı XB-1’in prototipi ilk uçuşunu başarıyla tamamladı. 7 bin 120 feet irtifada gerçekleşen seferde ulaşılan 439 km/s sürat ses ile yarışta şimdilik epey geride. Hedef 2030 yılında bu seviyeye ulaşabilmek.
Ek bilgi: XB-1’in asıl amacı yine Boom Supersonic’in tasarladığı “Overture” adlı sesten hızlı yolcu uçağı için veri toplamak.
Sağlık Olsun
ABD / California Üniversitesi’nin 3 bin 226 denek ile yürüttüğü çalışma, 1970’lerde doğanların beyninin 1930’larda doğanlara kıyasla yüzde 6,6 daha büyük olduğunu belirledi. “Ne işe yarıyor?” diye merak ediyorsanız, beyin büyüdükçe demans riski düşüyormuş.
Kapanış Notları
Bu hafta Oksijen gazetesindeki sayfamda (zamanın akışını değiştiren teknoloji vasfıyla) yeni çağın atom bombasının ne olabileceğine baktım.
Son hatırlatmalar
Aşağıdaki forma e-posta adresinizi yazarak (ücretsiz) abone olabilirsiniz.
Dilerseniz Patreon sayfam üzerinden bu çabamı maddi katkılarınızla destekleyebilirsiniz.
Haftaya yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋♂️
Haftanın tortusunda kitap önerileri olsa harika olur.
25-34 yaş aralığının ilk defa en yüksek dilimde olmadığı bir içerik olarak tarihe geçebiliyor. 18-24 ve 25-34 hep başı çekiyor denk geldiğim tüm içeriklerde