Dünya Halleri: 144
22-28 Nisan 2024 tarihleri arasındaki kayda değer gelişmeler.
Yanlış bilinen ya da söylenen şarkı sözlerini derlediğim bir not defterim var. Kurcalarken Tatyos Enserciyan’ın “Gamzedeyim Deva Bulmam” şarkısına denk geldim. Sözlerin bir kısmı hayatımı özetler gibi:
"Nihayetsiz bu takibe doğrusu ömür yetmiyor."
(Lafını ettik; merak eden olabilir. Şarkıdaki algı hatası ilk sözcükte yaşanıyor. Kastedilen yanaktaki çukuru temsil eden gamze değil. Kazazede, afetzede gibi gam’dan yana mağdur olan gamzede.)
Podcast’im Haddini Aşan Yaşam Rehberi’nde bu hafta “Zaman Yönetimi” konusuna baktım. Zamanı yönetmek mümkün mü, nasıl daha anlamlı kullanabiliriz, anlamlı zaman nedir...
Blogumda ise insanlığın bir türlü vazgeçemediği savaşma dürtüsünün teknolojiden aldığı paya değinen bir yazıya yer verdim. (Türkiye olarak bu alanda ilginç de bir kesişim noktamız var.)
Şimdi gelelim diğer meselelere.
BU SAYININ DESTEKÇİSİ
Odea ile Yatırım: Yatırım Dünyasındaki Rehberiniz
Geleceğimizi garanti altına almak ve güvende hissetmek için bugünden yatırım yapmanın önemini hepimiz biliyoruz. Peki çok farklı yatırım alternatiflerinin olduğu bu dünyada kendimiz için en doğru yatırım alanını nasıl belirleriz? Neye dikkat etmeliyiz? Ne kadar risk almalıyız?
Bu sorulara doğru cevapları bulmanın yolu öğrenmekten ve sürekli değişen, çeşitlenen yatırım dünyasında kendini de sürekli geliştirmekten geçiyor. O yüzden gelin siz de bilgilerinize yenilerini ekleyerek, kendinize yatırım yaparak başlayın.
TheMagger.com platformu altında, Odea’nın hazırladığı “Odea ile Yatırım” sayfası, yatırım dünyası hakkında bilmeniz gerekenlere dair sürekli güncellenen çok değerli içerikler sunuyor. Yaşam tarzınıza özel yatırım rehberinden, emtia piyasalarına, borsa dünyasından, farklı yatırım türlerine kadar çeşitli konuları bir çatı altında bulabileceğiniz sayfa, finansal hedeflerinize ulaşmanızda size destek olmak için hazırlanıyor.
“Odea ile Yatırım” sayfasını hemen ziyaret etmek için tıklayın.
Genel Gündem
Bu hafta birçok teknoloji şirketi dönem bilançolarını açıkladı. Yüzü gülenlerin başında Microsoft ve Alphabet (Google); gülmeyenlerin ise Meta (Facebook) ve Intel geliyor. Yüzde 23’lük değer artışıyla Snap’in ağzı kulaklarında.
Ek bilgi: Alphabet tarihinde ilk defa bu yıl temettü dağıttı ve 70 milyar dolarlık geri alım yaptı. Ayrıca manidar bir kararla taşeronlarına ve tedarikçine sunduğu saatlik 15 dolar asgari ücret, sağlık sigortası ve benzeri tüm yan hakları tasarruf tedbirleri kapsamında iptal etti.
2012 yılında kitle fonlamasıyla (destekçi katkılarıyla) hayata geçen artırılmış gerçeklik (augmented reality / AR) başlığı Oculus, 2014 yılında 2 milyar dolara Facebook tarafından satın alınmıştı. Çatı şirket Meta bu hafta yaptığı açıklamada Oculus’un işletim sistemini lisanslayacağını belirtti. Böylece (Google Android ya da Microsoft Windows gibi) birçok markanın bu platformu kullanan farklı ürünleri olacak.
Ek bilgi: CEO Mark Zuckerberg yeni stratejiyi heyecanla anlatırken “bu oğlan yine boş işlere sarıyor” endişesine kapılan yatırımcılardan gelen satış emirleriyle Meta hissesi 200 milyar dolar değer kaybetti.
Nick Roy adlı “gri şapkalı hacker”, Kuzey Kore’deki bir bilgisayar sisteminde Amazon Prime Video’da gösterime giren “Invincible” adlı animasyon filminin eskizlerine rastladı. Yapılan araştırmada yapım stüdyosunun farkında olmadan işin bir kısmını ABD’nin yaptırım listesindeki Kuzey Koreli çizer ve animatörlere yaptırdığı anlaşıldı.
Ek bilgi: Kuzey Kore yönetiminin uzaktan çalışılacak yüksek maaşlı işlere vatandaşlarını sahte profillerle yerleştirerek gelirlerine el koyduğu iddia ediliyor.
Son 10 yılın en kötü mali bilançosunu açıklayan Güney Koreli Samsung, krizi aşmak adına yöneticilerini haftada 6 gün çalıştırma kararı aldı.
Yüzde 20’lik payıyla dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisine dönüşen Çinli BYD, “Super 9” kodlu spor araç konseptini tanıttı. Aston Martin’in V12 Speedster modelini andıran 2 kişilik aracın gövdesi tamamen karbon fiberden. Kanat kapılı ve üstü tamamen açık “speedster” tarzı modelin önündeki küçük siperliğin dışında camları da bulunmuyor.
Çin rekabeti sebebiyle zorlu günler yaşayan ve piyasa değerinin yarısına yakınını kaybeden Tesla, otonom sürüş yeteneği sunan yazılım paketinin fiyatını üçte bir oranında indirdi. Aynı kapsamda “Model 3” ve “Model Y” fiyatlarında da indirime gidildi. Ardından (kısa süre önce vazgeçilen) ucuz Tesla modelini üreteceklerini açıkladı. İki üst düzey yöneticisi istifa eden Tesla, 15 bine yakın çalışanını işten çıkaramaya hazırlanıyor.
Dünyayı Saran Ağ
Avrupa Birliği, bağımlılık yarattığı ve “Dijital Hizmetler Yasası”na aykırı hareket ettiği gerekçesiyle TikTok hakkında soruşturma başlattı. Suçlu bulunması durumunda ilgili yasa kapsamında TikTok küresel gelirinin yüzde 6’sına kadar para cezası ödemek zorunda kalabilir.
ABD Meclisi TikTok’u “milli güvenlik sorunu” kategorisine sokmuş ve bağlı olduğu Çinli şirketten ayrılıp ABD merkezli bir yapıya geçmemesi durumunda faaliyetini durduracak bir yasa hazırlamıştı. ABD Başkanı Joe Biden bu hafta yasayı onaylayarak yürürlüğe soktu. Gözlerin çevrildiği TikTok ise “biz bitti demeden bitmez!” restini çekerek istikşafi görüşmelere başladı.
Rusya’daki bir askeri mahkemede görülen davada Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın çatı şirketi Meta “terör destekçisi aşırılıkçı örgüt” sınıfına sokuldu. Yargıç Meta’nın ülkedeki temsilcisi Andy Stone’u terörü alenen savunmak suçundan 6 yıl hapse mahkum etti. (Meta hizmetleri Ukrayna işgalinden bu yana Rusya’da engelli. Bu kararın gerekçesi, sitede Rus askerlerine yönelik yapılan olumsuz yorumlara izin verilmiş olması.)
Avustralya geçtiğimiz günlerde biri AVM’de diğeri ayin sırasında kilisede gerçekleşen iki saldırı sonucu 6 vatandaşının ölümüne ve çok sayıda yaralanmaya sahne olmuştu. Olaya ait görüntüler sosyal medya paylaşımları ile hızla yayılmaya başlayınca ülkenin e-Güvenlik Kurumu “Çevrimiçi Güvenlik Yasası” kapsamında ilgili mecralara başvurarak içeriklerin silinmesini ve paylaşımlarının engellenmesini talep etti. Buna uymayan tek mecra Twitter oldu. Site yönetimi paylaşımların kendi şiddet kurallarına aykırı olmadığını ve ifade özgürlüğü kapsamına girdiğini gerekçe gösterdi. Başbakan Anthony Albanese düzenlediği basın toplantısında platformun sahibi Elon Musk’ı “egoist, kibirli, yasa tanımaz ve edepsiz” gibi nitelemeler eşliğinde kınadı. Yasal yaptırımların önümüzdeki hafta başlaması bekleniyor.
Bu hafta yukarıdaki türden gelişmelerin altını eşeleyen kapsamlı bir akademik çalışmaya denk geldi. Almanya / Konstanz Üniversitesi’nden Eda Keremoğlu ve ABD / California Üniversitesi’nden Alexander Garrido, otoriter rejimlerin interneti kontrol etmek için kullandığı yöntemleri incelemiş.
Google’ın iletişim uygulaması Meet, yaptığınız görüşmeleri web ve mobil uygulama arasında aktarmaya izin verecek. Daha basit bir ifadeyle bilgisayarda başlattığınız bir görüşmeye kesintiye uğratmadan telefon uygulamanıza aktararak devam edebileceksiniz.
Yapay Zeka Gündemi
13 - 15 Haziran tarihleri arasında İtalya’da düzenlenecek (dünyanın en gelişmiş ülkelerini temsil eden) G7 Zirvesi’nin yapay zeka oturumu bu konudaki en yetkin ve önemli temsilciyi ağırlayacak: Papa Francis 🤦♂️
Microsoft ARGE ekibi tarafından geliştirilen “VASA-1” adlı model, tek bir kare fotoğraftan yola çıkan yüklenen ses ile eşleşen son derece gerçekçi videolar üretiyor. Bu cümleyi son dönemde çok duymuş olabilirsiniz. Bu seferki sahiden ürpertici. Mimikler, jestler, kafa hareketleri... ÇOK garip; biraz da tekinsiz. Yukarıdaki bağlantıdan sitesindeki örnekleri mutlaka inceleyin. Bir de tadımlık video ekleyeyim.
ABD / MIT Üniversitesi’nin “İnsan Odaklı Yapay Zeka Enstitüsü”nün yedinci yıllık raporunda yapay zekanın hemen her performans değerlendirmesinde insanı geride bıraktığına dikkat çekildi. Sonuçlara göre görsel sınıflandırma, mantık yürütme, konuşulanı / yazılanı anlama, problem çözme ve iletişim kurma gibi birçok alanda mevcut modeller ortalama insanın çok üstünde yeteneklere kavuşmuş durumda.
ABD’nin ileri düzey savunma teknolojileri geliştiren kurumu DARPA, insan pilot ile yapay zekanın F-16 uçaklar ile yaptığı it dalaşına ait görüntüleri paylaştı. Geçtiğimiz Eylül ayında gerçekleşen ve havacılık tarihinde bir ilk olarak kayda geçen kapışmanın amacı, belirsiz ve karmaşık şartlarda yapay zekanın otonom karar verme kabiliyetlerini geliştirmek.
Ek bilgi: İt dalaşları 5. nesle geçen savaş uçaklarında artık pek bir şey ifade etmiyor. Zira bir sürü üyesi olarak işlev üstlenen yeni nesil uçaklar hedeflerini gözle görünmeyen mesafelerden tespit edip imha edebiliyor.
1927’de İsveç’te kurulan, 1999’da Ford’a ve 2010’da Çinli otomotiv devi Geely’ye satılan Volvo’nun alt şirketi Polestar, yapay zeka destekli bir “cep telefonu” tasarladı. Uzay araçlarında kullanılan NP66 alüminyum kasalı modelin arka yüzeyi mat kristalden mamul. 21:9 oranlı gövdesinin ön yüzeyinde 2K çözünürlüklü ekran, arka yüzeyinde ise 4 adet kamera bulunuyor. Kendi özel işletim sistemini kullanacak telefonun yapay zeka kabiliyetleri henüz açıklanmadı.
Keşif, İcat ve İnovasyonlar
Haftanın enteresan kara ve hava araçlarıyla başlayalım. İlk örneğimiz James Bruton imzalı “Screw Bike” adlı bisiklet. Emsallerinden farkı, tekerlek yerini alan yapının kendi çapında ve eksenindeki hareket kabiliyetleri. Neyse ki videosu var da yazarak anlatma derdi burada son buluyor.
Göklerde dolaşan yenilikçi teknik ise Avusturya / Johannes Kepler Üniversitesi’nin geliştirdiği Güneş panelli drone. Tahmin edeceğiniz gibi ihtiyaç duyduğu enerjiyi Güneş’ten topluyor. Böylece çok daha uzun süre hizmet verebiliyor.
Mekanik saatlere (benim gibi) meraklı iseniz “Amida Digitrend” modelini incelemelisiniz. Görünen o küçük, basit; hatta çocuksu kadranın ardındaki teknoloji, tasarım ve uygulama kabiliyetine resmen vuruldum.
27 Nisan Cumartesi (dün), dünyanın ilk otonom araç yarışı Birleşik Arap Emirlikleri’nde gerçekleştirildi. “Abu Dhabi Otonom Yarış Ligi” (A2RL) kodlu etkinlik YouTube ve Twitch’ten canlı yayımlandı.
Kapanış Notları
Bu hafta Oksijen gazetesinde herkesin tamamen kendine odaklandığı bu çağda ihtiyaç duyulan zaman ve emekten mahrum kalan ilişkilere baktım. Sevgili olarak kendi yarattığı sentetik karakterleri seçenler. Daha güvenli ve daha düşük maliyetli 😀
Son hatırlatmalar
Aşağıdaki forma e-posta adresinizi yazarak (ücretsiz) abone olabilirsiniz.
Dilerseniz Patreon sayfam üzerinden bu çabamı maddi katkılarınızla destekleyebilirsiniz.
Haftaya yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋♂️
Gamzedeyim Deva Bulmam benim de en sevdiğim sanat müziği ederlerindendir. Barış Manço yorumu da ayrı güzeldir. Ancak “gamzede” konusu bu güne kadar hiç aklıma gelmemişti açıkçası. Yine bizi aydınlattın amirim. Varolasın.
“Otonom bir yarış aracında pilot kabininin yerini koruması ne ilginç, değil mi?” mecburiyet mi acaba? Daha hizli bir araba tasarlamak icin kimsenin aklina gelmemis olamaz herhalde.
Emeginize saglik Amirim.